Vlaamse regering wil eerste woning minder en tweede woning meer belasten

Ilse De Witte
Ilse De Witte Redacteur bij Trends

In de septemberverklaring kondigt de Vlaamse regering maandagnamiddag enkele wijzigingen aan de registratierechten aan. Dat melden verschillende media.

Het verkooprecht bij de aankoop van een eerste woning zou halveren van 6 naar 3 procent. Daar valt iets voor te zeggen, omdat er meer en meer berichten zijn dat woningen onbetaalbaar zijn geworden voor jonge gezinnen. De leeftijd waarop Vlamingen hun eerste woning aankopen, is de voorbije tien jaar sterk gestegen. Het advieskantoor Immotheker Finotheker trok deze zomer nog aan de alarmbel. “Het aandeel van de jongere starters tot 35 jaar die via Immotheker Finotheker leenden voor hun woning bedroeg nog 61 procent in 2011. Tien jaar later is hun aandeel verwaterd naar 41 procent”, klonk het in een persbericht.

De vraag is natuurlijk of de jonge kopers het budget dat ze ‘winnen’ bij een verlaging van de registratierechten niet meteen zullen uitgeven aan een hoger bod op hun droomwoning. Sommige makelaars en notarissen hebben al gewaarschuwd voor “zotte” prijzen en “oververhitting” op de vastgoedmarkt. Omdat veel mensen thuiswerken ontdekt hebben en ook in hun vrije tijd de voorbije 2,5 jaar meer tijd thuis hebben doorgebracht, is het belang van ruimte en comfort meer naar boven gekomen. Ook de mogelijkheid om online te bieden op een woning maakt dat er nog weinig rationaliteit komt kijken bij de prijsbepaling op de vastgoedmarkt.

In zo’n klimaat is het voor kopers moeilijk het hoofd koel te houden en enkel te bieden wat een woning waard is. Vanaf 1 januari 2022 is de bank overigens verplicht een waardeschatting van de woning te maken, vooraleer ze een woonkrediet toekent. Daardoor dreigen de kopers hardhandig met de voeten op de grond gezet te worden. Vaak nemen kopers vandaag niet de moeite om een voorwaardelijk bod op een woning te doen, met als voorwaarde dat ze voldoende krediet kunnen krijgen bij de bank (zie kader onderaan).

Meeneembaarheid registratierechten wordt afgeschaft

Een ander voordeel van een lagere belasting op de aankoop van een woning zou kunnen zijn dat mensen minder gehinderd worden om te verhuizen, om dichter bij het werk te gaan wonen bijvoorbeeld. De hoge belastingen remmen namelijk transacties op de vastgoedmarkt af. Alleen maakte de Vlaamse regering bekend dat ze ook de meeneembaarheid van de registratierechten geleidelijk wil afschaffen. Wie vandaag zijn oude woning verkoopt en een nieuwe woning koopt, kan onder bepaalde voorwaarden tot 13.000 euro van de eerder betaalde registratierechten recupereren.

Tegelijkertijd met de belastingverlaging voor de aankoop van de eerste, enige woning zou het verkooprecht bij de aankoop van een tweede, derde of… woning stijgen van 10 naar 12 procent. Vastgoedbeleggers treden vandaag vaak in concurrentie met gezinnen die een woning willen kopen om er zelf in te wonen. Door de beleggers zwaarder te belasten bij de aankoop krijgen de gezinnen een kleine voorsprong. Daar rijst wel het gevaar dat mensen die vastgoed kopen als opbrengsteigendom, die hogere belastingen zullen proberen door te rekenen in de huurprijs die ze aanrekenen aan de huurders. Bij elke wijziging aan de verhuurfiscaliteit wordt daarvoor gewaarschuwd. Het is ook het argument bij uitstek dat lobbyisten gebruiken om te verdedigen waarom de reële huuropbrengsten nog steeds niet belast worden in ons land.

Lees verder onder de video (reportage Kanaal Z)

Fiscale voordelen

De Standaard schreef midden september nog dat de federale regering eindelijk werk zou maken van de afschaffing van de belastingvermindering voor de leninglasten aangegaan in het kader van de aankoop van een tweede woning. In 2020 maakten 292.511 Belgische gezinnen nog gebruik van dat voordeel. Als beide maatregelen samen worden doorgevoerd, dan zou dat weleens een double whammy op de verhuurmarkt kunnen veroorzaken. Dat is zeker een aandachtspunt voor de overheden. Het is wel duidelijk dat er ‘iets’ moet gebeuren.

Die fiscale voordelen voor de tweede woning zijn trouwens een van de meest bizarre kronkels in onze fiscale wetgeving. In 2020 ging de Vlaamse geïntegreerde woonbonus eraan, in ruil voor een verlaging van de registratierechten van 7 naar 6 procent bij de aankoop van de enige gezinswoning. Dat tarief van 7 procent was er gekomen na de afschaffing van het klein beschrijf – het verlaagde tarief van 5 procent voor bescheiden woningen – op 1 juni 2018. De fiscale voordelen voor de tweede woning zijn echter een federale bevoegdheid, en die bleven gewoon bestaan. Daardoor krijgen mensen die zich een tweede woning kunnen veroorloven, wél nog een extra financiële duw in de rug.

Verplichte schatting veroorzaakt veel deining

Vanaf 2022 is een schatting van een woning verplicht voor het verstrekken van een hypothecaire lening. Na berichten in de media dat dit de ‘doodsteek voor jonge koppels met weinig inbreng’ zou betekenen, zet de Nationale Bank de puntjes op de i.

1. Wat verandert?

De Europese bankautoriteit (EBA) heeft voor heel Europa geharmoniseerde richtlijnen uitgevaardigd. De banken moeten een schatting maken van een woning voor ze een hypothecair krediet verstrekken. Die kan door een interne of een externe schatter worden uitgevoerd, door een bezoek ter plaatse of met geavanceerde statistische modellen. De richtlijnen zijn van toepassing sinds 30 juni, maar de toezichthouder knijpt nog zes maanden een oogje dicht.

2. Zijn er extra kosten?

De Nationale Bank verwacht dat de banken in de meeste gevallen gebruik zullen maken van de statistische modellen. Zonder expertise zijn er geen extra kosten. Een plaatsbezoek is nodig als de database onvoldoende panden met gelijkaardige karakteristieken bevat of er specifieke eigenschappen van het pand in acht genomen moeten worden.

3. Wat gebeurt er als de aankoopwaarde afwijkt van de geschatte waarde?

Het zou kunnen dat de kopers minder kunnen lenen dan ze dachten. De Nationale Bank wil niet gezegd hebben dat dit een extra drempel vormt voor jonge mensen. De banken mogen voor mensen die voor het eerst een woning kopen, 35 procent van de leningen verstrekken met 10 procent of minder eigen inbreng. Volgens de toezichthouder is daar nog

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content