Kunt u een geërfde woning meteen weer verkopen?

© Dino Illustrations
Roel Van Espen medewerker Trends

Wie een onroerend goed erft, wil daar vaak zo snel mogelijk weer van af. Soms is zo’n onmiddellijke verkoop zelfs de enige manier om de erfbelastingen op de volledige nalatenschap te kunnen betalen.

Nico groeide samen met zijn zus Tine op in een Leuvens gezin. Hun vader stierf twee jaar geleden, en vorige week blies ook hun moeder haar laatste adem uit. Daardoor werden Nico en Tine de wettelijke erfgenamen van onder meer het ouderlijke huis. Dat staat al een tijdje leeg, omdat beide ouders hun laatste jaren hebben doorgebracht in een woonzorgcentrum. De kinderen, die elk hun eigen gezin hebben, willen de woning het liefste zo snel mogelijk van de hand doen. Met de opbrengst van de verkoop willen ze hun erfbelasting op de hele erfenis betalen. Maar kan dat zomaar?

“De kinderen worden meteen eigenaar op het moment wanneer de langstlevende ouder sterft”, zegt Johan Adriaens, jurist en estateplanner bij Adriaens & Partners. “Vooraleer ze de woning te koop stellen, moeten ze er zeker van zijn dat zij de enige erfgenamen zijn. Dat zal blijken uit de akte van erfopvolging. Zo’n attest wordt bij eenvoudige erfenissen – dus zonder huwelijkscontract, testament of schenkingen – gratis afgeleverd door het registratiekantoor. Is er wel een huwelijkscontract of een testament, dan kan de notaris zo’n akte van erfopvolging opmaken.”

In bovenstaand voorbeeld zijn Nico en Tine de twee enige erfgenamen. Maar in sommige families is de situatie complexer of minder duidelijk. “Bijvoorbeeld als een van de erfgenamen een minderjarige is, onder voorlopig bewind staat, failliet verklaard is of onder collectieve schuldenregeling staat”, legt Johan Adriaens uit. “De verkoop zal dan pas mogelijk zijn nadat de bevoegde rechtbank haar goedkeuring heeft gegeven. Wordt er echter een attest van erfopvolging afgeleverd, dan mag je ervan uitgaan dat alles oké is.”

Waarde schatten

Nico en Tine moeten binnen de vier maanden na het overlijden van hun moeder een aangifte van nalatenschap indienen. Op basis daarvan wordt de erfbelasting berekend. In hun aangifte moeten ze ook de woning vermelden, samen met een raming van de verkoopwaarde op het moment waarop ze het pand geërfd hebben. Nico en Tine mogen die waarde zelf schatten, maar dat is niet altijd gemakkelijk. Ze kunnen uiteraard ook de expertise van een makelaar (vaak gratis) of een erkende schatter-expert (tegen betaling) inschakelen.

Maar wat als de ouderlijke woning achteraf tegen een lagere prijs verkocht wordt? Johan Adriaens: “In dat geval betalen Nico en Tine te veel erfbelastingen. Een regularisatie of teruggave is niet mogelijk. Wordt de woning binnen de twee jaar na het indienen van de successieaangifte verkocht tegen een hogere prijs dan de waarde die vermeld werd in de aangifte? In dat scenario moeten de nabestaanden erfbelasting bijbetalen op het verschil. De belastingverhoging kan dan variëren tussen 5 tot 20 procent, maar bij een spontane aanvullende aangifte vervalt die mogelijk.”

Nico en Tine kunnen ook vooraf (binnen de vier maanden) een gratis waardebepaling aanvragen bij de Vlaamse Belastingdienst. Die schatting is bindend en wordt gebruikt voor de definitieve berekening van de erfbelasting. De nabestaanden lopen dan geen risico meer op een controleschatting met mogelijke belastingverhogingen. De specialist in successieplanning Anton van Zantbeek liet zich eerder kritisch uit over zulke waardebepalingen door de overheid, maar volgens Johan Adriaens verlopen die in de praktijk doorgaans correct.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content