Welke boetes en straffen riskeren covid-19-zondaars?

© Belga Image
Ilse De Witte
Ilse De Witte Redacteur bij Trends

We moeten een mondmasker dragen op drukke plaatsen. We mogen met niet meer dan tien personen samenkomen. We moeten in quarantaine als we vanuit een rode zone naar België terugkeren. Tijdens de pandemie moeten we ons aan veel regels houden. Wie dat niet doet, riskeert geldboetes en zelfs beperkte celstraffen.

Sinds 14 maart schreven de lokale en de federale politie ongeveer 123.000 processen-verbaal uit voor inbreuken op de coronamaatregelen. “Het gaat onder meer om samenscholingen, het niet dragen van een mondmasker op plaatsen waar dat verplicht is en niet-essentiële verplaatsingen die aan het begin van deze crisis niet toegelaten waren”, zegt Jana Verdegem, woordvoerder van de federale politie.

Van 250 euro tot gevangenisstraffen

“Wanneer de politiediensten vaststellen dat één van de door de Nationale Veiligheidsraad opgelegde maatregelen niet wordt nageleefd, wordt een proces-verbaal opgesteld, behalve wanneer duidelijk sprake is van goede trouw bij de betrokken personen. In de gevallen waarin weinig of geen interpretatie mogelijk is, bijvoorbeeld bij het verbod op samenscholing of het niet dragen van het mondmasker, is een onmiddellijke minnelijke schikking mogelijk. De burgemeester beschikt bovendien over de mogelijkheid inrichtingen te sluiten”, zegt Katrien Gordts, woordvoerder van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG).

Bij een eerste overtreding van de covid-19-bestrijdende maatregelen legt de politie een boete van 250 euro op aan individuen en een boete van 750 euro aan handelaars, uitbaters of organisatoren van een activiteit. Het maakt daarbij niet uit welke maatregel met de voeten werd getreden. De ene maatregel valt gemakkelijker te controleren dan de andere. De kans is klein dat de politie met de stopwatch in de hand nagaat of u er daadwerkelijk maximaal 30 minuten over deed om uw boodschappenkar vol te laden. De regel laat winkeliers wel toe mensen die uren blijven rondhangen in hun winkel door de politie te laten uitzetten.

Bij een tweede overtreding gaat het proces-verbaal richting het parket voor een strafrechtelijke vervolging. Een veroordeling door de correctionele rechtbank levert de overtreder een strafblad op, eventueel een geldboete van enkele honderden tot enkele duizenden euro’s en/of een gevangenisstraf. Hoe zwaar een recidivist wordt gestraft, hangt af van de aard van het misdrijf.

“De straffen voor inbreuken op het ministerieel besluit staan in het artikel 187 van de wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid”, zegt een woordvoerder van de coronawerkgroep van het Openbaar Ministerie. “Het gaat om een gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en/of geldboetes van 208 tot 4000 euro.”

Uitzonderingen

In enkele uitzonderlijke gevallen kunnen de parketten onmiddellijk en hard optreden. Wie in het openbaar mensen bedreigt door uit te roepen dat hij of zij besmet is met covid-19 kan bijvoorbeeld dezelfde straf krijgen als iemand die een valse bommelding doet. Wie bewust op iemand anders spuwt, hoest of niest, riskeert drie maanden tot twee jaar cel en een geldboete van 400 tot 2400 euro. Als iemand door het spuwen besmet wordt, ziek valt en arbeidsongeschikt wordt, dan kan het als slagen en verwondingen worden beschouwd. Wie in de supermarkt voedingswaren besmeurt met speeksel, kan een geldboete van 1600 tot 16.000 euro krijgen en een gevangenisstraf van zes maanden tot vijf jaar.

“Tot eind juni konden de gemeenten ook met GAS-boetes werken, maar nu kan dat niet meer. In een beperkt aantal Vlaamse gemeenten werd daarvoor de politieverordening aangepast. Het doel was niet lokaal te bestraffen, maar lokaal een beter zicht te krijgen op de situatie. Dat is moeilijker wanneer de parketten bestraffen. Afhankelijk van hoe de verspreiding van het virus dit najaar verder evolueert, is het niet ondenkbaar dat gemeenten opnieuw de mogelijkheid krijgen lokaal met GAS-boetes te werken”, zegt Gordts. Het bedrag van de Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) bedroeg eveneens 250 euro.

Isolatie en quarantaine

Wie besmet is met covid-19, moet binnen blijven. Wanneer twijfels rijzen of mensen met covid-19 zich wel aan de isolatieplicht houden, dan heeft de overheid in een stok achter de deur voorzien. “Een beperkt aantal artsen in dienst van de overheid mag een isolatiebevel uitvaardigen”, legt Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid uit. “Zodra dat bevel is gegeven, kan de politie inbreuken vaststellen en kunnen er boetes van 208 tot 4000 euro en een gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden worden opgelegd.”

Zo’n bevel wordt niet automatisch gegeven, maar er zijn er toch al enkele uitgeschreven tijdens deze crisis. Joris Moonens: “In eerste instantie reiken we een helpende hand. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom iemand zijn huis verlaat tegen de regels in. Het kan zijn dat de besmette persoon de regels niet goed heeft begrepen, in de problemen dreigt te komen met zijn werkgever, niemand heeft om zijn boodschappen te doen, enzovoort. Zulke zaken kunnen we oplossen. In tweede instantie kan er een straffende hand bij komen.”

Om die sensibilisering – en indien nodig de sanctionering – op het lokale niveau mogelijk te maken, deelt het Agentschap Zorg en Gezondheid medische gegevens met lokale zorgverleners, die onder het medisch beroepsgeheim vallen. “Wanneer de zorgverleners merken dat de sociale begeleiding niet werkt, kunnen zij die gegevens op hun beurt delen met de wijkpolitie, de lokale politie of het lokale bestuur”, legt Joris Moonens uit.

In Antwerpen en in de gemeenten rond Kortrijk en Roeselare is er een systeem van lokale contactopsporing opgezet. “Die gemeenten zouden ook zelf kunnen toekijken op de naleving, maar we raden de gemeenten aan dat zo veel mogelijk in overleg met het Agentschap Zorg en Gezondheid te doen, zodat het systeem waterdicht is en er bijvoorbeeld geen problemen zijn met de privacy”, zegt Katrien Gordts van VVSG.

Sinds 15 juni mogen we binnen Europa weer reizen, maar wie terugkeert uit een rode zone waar een groot besmettingsgevaar is, moet in quarantaine. Er wordt geschermd met boetes tot 4000 euro voor mensen die zich niet aan die quarantaineverplichtingen houden. “We spreken van quarantaine bij mensen die niet ziek zijn en van wie we nog niet zeker weten dat ze besmet zijn. Het gaat om reizigers en mensen die risicovolle contacten hebben gehad met besmette personen”, legt Joris Moonens uit.

Besmette personen in isolatie mogen onder geen enkel beding de woning verlaten. Een potentieel besmette persoon in quarantaine mag wel nog naar de dokter gaan als het nodig is, dringende juridische zaken afhandelen en zelfs nog naar de winkel voor voedingsmiddelen als hij of zij niemand bereid vindt om boodschappen te doen. Een isolatiebevel met de bijhorende zware straffen zal er dus niet zo snel komen voor teruggekeerde reizigers, maar het wetgevende kader is er wel.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content