Van de mondmaskerplicht tot dividenden: dit verandert op 1 oktober
Op 1 oktober komt er een einde aan een aantal maatregelen. Andere regelingen treden dan weer in voege. Een overzicht.
Coronaregels
Ten eerste worden vanaf vandaag een aantal coronaregels versoepeld. Na anderhalf jaar sluiting mogen discotheken en nachtclubs heropenen en in principe verdwijnt de mondmaskerplicht in winkels en in de horeca.
Op het Overlegcomité van de federale regering werd op 17 september beslist om een bijkomende reeks coronamaatregelen af te schaffen of te versoepelen. Volgens premier Alexander De Croo (Open Vld) hebben we dat te danken aan de vaccinatiegraad die in ons land hoog genoeg is om een nieuwe ‘etappe richting de vrijheid’ in te zetten. Concreet betekent dat dat het mondmasker vanaf 1 oktober afgezet mag worden in winkels, horecazaken of op het werk. Enkel in de binnenruimtes van het openbaar vervoer, de treinstations en de luchthavens blijft de mondmaskerplicht bestaan, net als in zorginstellingen, voor personeelsleden en klanten van medische en niet-medische contactberoepen en bij allerhande evenementen met meer dan 500 mensen binnen, als die tenminste geen gebruik maken van de coronapas.
Vanaf 1 oktober verdwijnt de mondmaskerplicht ook voor leraren en leerlingen in het secundair onderwijs en leraren in het basisonderwijs. In principe gelden de maatregelen voor heel het land, maar sommige gewesten kunnen kiezen om de versoepelingen nog niet door te voeren of zelfs strenger op te treden. In Vlaanderen verdwijnt de mondmaskerplicht in winkels en in de horeca alleszins. In Wallonië en vooral in Brussel ligt de vaccinatiegraad echter een pak minder hoog. In de hoofdstad zullen mondmaskers dus vooralsnog verplicht blijven in bijvoorbeeld de horeca en handelszaken. Ook onder meer de strenge aanbeveling om te telewerken, de beperkingen op privébijeenkomsten en het verplichte sluitingsuur van de horeca blijven in Brussel gehandhaafd.
De deelstaten krijgen niet alleen de teugels van het mondmaskerbeleid voor een groot deel in handen. Dat geldt ook voor het Covid Safe Ticket (CST), of de coronapas. De federale overheid legt het gebruik van het Covid Safe Ticket op voor de nachtclubs, die overal in het land vanaf 1 oktober kunnen heropenen, maar laat het verder over aan de gewesten. In Brussel moet iedereen vanaf 16 jaar vanaf oktober een CST kunnen voorleggen voor vrijetijdsactiviteiten. Het controlesysteem wordt voor drie maanden ingevoerd in nachtclubs, cafés, restaurants, musea, theater- en filmzalen, festivals en sportzalen.
De Waalse regering heeft beslist om het gebruik van de coronapas uit te breiden vanaf midden oktober. Vanaf dan zal iedereen ouder dan 16 jaar een geldig CST moeten kunnen voorleggen in de horeca, in discotheken, op evenementen en in rust- en verzorgingstehuizen. Op plaatsen waar gewerkt wordt met het Covid Safe Ticket zal de mondmaskerplicht verdwijnen.
Vlaams beschermingsmechanisme stopt
Het Vlaams beschermingsmechanisme voor bedrijven die hinder ondervinden van de coronacrisis stopt vanaf 1 oktober. Dat heeft de Vlaamse regering in september beslist.
Bij het begin van de coronacrisis werd het steunmechanisme erg breed ingezet. Alle zaken die verplicht de deuren moesten sluiten, of zwaar omzetverlies leden, konden een tegemoetkoming krijgen. Intussen konden de meeste handelszaken heropenen. Deze zomer was er nog steun voor een paar sectoren die gesloten waren of omzetverlies leden, zoals hotels, discotheken, dancings en reisbureaus. Eind september loopt ook die steun af.
Voor het derde kwartaal kunnen de ondernemingen nog een tegemoetkoming krijgen als ze kunnen aantonen dat ze meer dan 60 procent omzetverlies leden. De aanvraag kan gebeuren vanaf 15 oktober.
Einde van verlaagde btw in horeca
De verlaagde btw in de horeca loopt vanaf 1 oktober af. Dat kondigde minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) vorige maand aan in De Zevende Dag.
De btw-verlaging naar 6 procent was een steunmaatregel die de federale regering maanden geleden invoerde voor de horeca, die door de coronacrisis zwaar werd getroffen. Maar het was ook de bedoeling dat die tot 30 september zou duren en die termijn wordt volgens Van Peteghem dus niet verlengd. Daardoor zullen vanaf oktober opnieuw btw-tarieven van 12 en 21 procent gelden in de horeca.
Europese banken mogen opnieuw dividend uitkeren
Banken in de eurozone mogen vanaf oktober weer een dividend uitkeren als hun financiële situatie dat toelaat. De Europese Centrale bank (ECB) maakte in juli bekend dat de coronamaatregel die het uitkeren van dividend en het inkopen van eigen aandelen tijdelijk verbood, niet te zullen verlengen.
Wel moeten banken hun plannen nog laten goedkeuren als ‘onderdeel van het normale toezicht’. De ECB roept banken ook op om voorzichtig te blijven. Eerder besloten ook de centrale banken in de Verenigde Staten en in het Verenigd Koninkrijk vergelijkbare regels te schrappen. Tijdens de coronacrisis werd aan de banken gevraagd om zoveel mogelijk kapitaal aan te houden als buffer, voor het geval bedrijven en gezinnen hun kredieten niet zouden kunnen aflossen. Dat bleek echter, mede dankzij ruime steun van overheden, erg mee te vallen.
Ambtenarenloon stijgt na overschrijding spilindex
In oktober stijgen de ambtenarenweddes met 2 procent. Dat is een gevolg van de hoge inflatie, waardoor de spilindex werd overschreden. In de privésector stijgen de lonen later.
In augustus versnelde de inflatie – de mate waarin consumptieprijzen stijgen – al voor de zevende maand op rij. Met 2,73 procent stond ze zelfs op het hoogste niveau sinds maart 2019. Daardoor werd de spilindex vroeger dan verwacht overschreden. Door de overschrijding werden de sociale uitkeringen en de pensioenen in september al met 2 procent verhoogd. In oktober volgen de lonen in de openbare sector.
Wie in de privé werkt, zal nog wat meer geduld moeten uitoefenen, afhankelijk van de cao, de collectieve arbeidsovereenkomst van de sector. Sommige sectoren indexeren de lonen op een vast moment per jaar, andere sectoren passen de lonen maandelijks of één keer per kwartaal aan.
Wie naar het Verenigd Koninkrijk wil reizen, heeft paspoort nodig
Inwoners van de Europese Unie, de Europese Economische Ruimte (EER) en Zwitserland die naar het Verenigd Koninkrijk willen reizen, hebben daar vanaf 1 oktober een internationaal paspoort voor nodig. Een identiteitskaart volstaat niet meer. De nieuwe regel is een gevolg van de brexit.
Tot en met donderdag 30 september kunnen alle burgers van de EU, de EER en Zwitserland hun nationale identiteitskaart gebruiken om het VK binnen te komen. Vanaf vrijdag 1 oktober zal dit voor de meesten onder hen niet meer mogelijk zijn. In plaats daarvan moeten ze aan de grens met het Verenigd Koninkrijk een geldig paspoort kunnen voorleggen. Dat moet geldig zijn voor de gehele duur van het verblijf in het VK. Er zijn enkele uitzonderingen, voor onder meer mensen die gebruikmaken van de EU-vestigingsregeling (EU Settlement Scheme) of daarvoor een aanvraag hebben ingediend, mensen die een familievergunning kregen onder het EU Settlement Scheme en grensarbeiders.