Prijzenoorlog op de oliemarkt: ‘Saudi-Arabië wil zijn marktaandeel verhogen’

olievoorraad van Saudi Aramco © reuters
Jef Poortmans
Jef Poortmans redacteur bij Trends

In een ongeziene zet heeft OPEC-leider Saudi-Arabië dit weekend een prijzenoorlog op de oliemarkt veroorzaakt om marktaandeel te winnen op onder meer Rusland.

Rusland is een belangrijke olieproducent, maar geen lid van het oliekartel. Al jaren houden de olieproducerende landen de productie kunstmatig laag, om de olieprijs op niveau te houden. Rusland vreest marktaandeel te verliezen aan de Amerikaanse producenten van schalie-olie en wil het olieaanbod niet nog meer verkrappen. Als tegenreactie lanceerde Saudi-Arabië ongeziene kortingen op de olieprijs. Maandag heeft het ook nog aangekondigd om de productie met 300.000 vaten per dag te verhogen, waarop Rusland dreigt hetzelfde te doen. Die verhoogde productie zal de olieprijs nog verder doen dalen. De onafhankelijke financieel adviseur Johan Braem volgt de oliesector al decennia. Zelden heeft hij zo’n boude zet gezien.

Hoe verklaart u de zet van de OPEC om de prijzen te verlagen?

JOHAN BRAEM. “Ik vermoed dat Saudi-Arabië eerst geprobeerd heeft met Rusland te onderhandelen over een vermindering van de olieproductie, om zo het aanbod te verkrappen en de prijs omhoog te krijgen. Nu Rusland dat geweigerd heeft, proberen de Saudi’s het langs een andere weg: het aanbod verhogen en de prijzen kelderen. Daarmee hopen ze een aantal olieproducenten over de kop te doen gaan, om op termijn meer marktaandeel in te nemen en daarna de prijzen weer te verhogen. Een heleboel kleine olieproducenten produceert slechts een paar honderdduizend vaten per dag. Ze hebben weinig financiële ruimte als de olieprijs richting 30 dollar per vat gaat. Daarmee zullen ze hun schulden niet langer kunnen betalen.”

Hebt u zo’n sterke ingreep nog meegemaakt?

BRAEM. “Het is niet de eerste keer. Enkele jaren geleden heeft Saudi-Arabië nog eens geprobeerd de productie op te drijven, in de hoop de Amerikaanse producenten van schalie-olie op de knieën te krijgen. Dat is toen niet gelukt, omdat de productiekosten van die schalie-olieproducenten lager lagen dan gedacht. Ze hebben het overleefd.”

Is dit weer een rechtstreekse aanval van de OPEC op de Amerikaanse schalie-industrie?

BRAEM. “Ik denk niet dat het de Arabieren specifiek om de Verenigde Staten te doen is. Ze willen gewoon een aantal kleine producenten uit de markt krijgen. Of dat nu kleine olieproducenten in de Golf zijn of Amerikaanse schalie-olieproducenten, maakt hen niet veel uit. Het draait enkel om winstmaximalisatie van oliebedrijven. En dat kan door op termijn zo veel mogelijk vaten tegen een zo hoog mogelijke prijs te verkopen. Op de korte termijn zijn ze daarvoor bereid in hun eigen vel te snijden.”

De olieprijs gaat richting de 30 dollar per vat. Hoe hoog zijn de productiekosten voor Saudi-Arabië?

BRAEM. “Daar heeft niemand echt zicht op. Er hangt veel mist rond hun productieproces. Veel van hun oliebronnen zijn vrij oud, waardoor ze kunstgrepen moeten uitvoeren om de productie op peil te houden. Jaren geleden ging iedereen uit van een productiekostprijs van 20 dollar per vat, maar nu is dat allicht hoger, tussen 20 en 35 dollar per vat. Die lage olieprijs kunnen ze een tijdje volhouden, maar de golfstaten hebben zich een enorm luxueuze levensstijl aangemeten, die ze volledig financieren met hun inkomsten uit olie. Als ze die hoog willen houden, zal de prijs weer omhoog moeten.”

Zullen de consumenten die lagere olieprijs voelen aan de pomp?

BRAEM. “De brandstofprijzen zullen dalen, weliswaar met wat vertraging en minder sterk dan de olieprijs zelf, door het kliksysteem dat we in België hebben. Let wel, de olieprijs zal niet maandenlang op zo’n laag peil blijven. Dat kunnen de Saudi’s zich niet veroorloven. Zij produceren 10 tot 12 miljoen vaten per dag. Een olieprijs van 30 of 50 dollar per vat betekent een opbrengstverschil van enkele miljarden dollars per dag.”

Wat zal de impact zijn op de grote olieproducenten?

BRAEM. “Die lagere olieprijs zal zwaar inhakken op hun inkomsten. Als ze eind vorig jaar nog 50 dollar per vat kregen, en nu maar 30, dreigen hun cijfers voor de komende kwartalen in het rood te gaan. Ik hoop wel dat de oliemajors, zoals Exxon, Chevron en consorten, vanaf nu stoppen met hun overtollige kasstromen te gebruiken om eigen aandelen in te kopen. Dat doen ze alleen maar om hun winstcijfers per aandeel op te krikken, terwijl ze die extra cash gewoon moeten uitbetalen via dividenden.”

Heeft Saudi-Arabië gebruikgemaakt van de coronacrisis om toe te slaan?

BRAEM. “De coronacrisis had niemand kunnen voorspellen, maar ik denk dat ze wel handig inspelen op de onzekerheid. Let wel, op termijn verwacht ik dat de economische gevolgen van het coronavirus veel ernstiger zullen zijn dan wat we nu op de oliemarkten zien.”

Partner Content