Denk in januari al aan pensioensparen
De pensioenspaarfondsen hebben de verzekeringen ver achter zich gelaten in 2019. Ook over vijf of tien jaar, of sinds de start van pensioensparen in 1987 ligt het rendement van de fondsen hoger. Er zitten wel af en toe slechte beursjaren tussen, waarin de fondsen terrein moesten prijsgeven.
Meer dan 3 miljoen Belgen doen aan pensioensparen. Iets meer dan 1,6 miljoen pensioenspaarders kopen deelbewijzen van een van de pensioenspaarfondsen en ongeveer 1,5 miljoen spaarders storten geld in een levensverzekering, volgens de laatst beschikbare cijfers. Onder pensioensparen verstaan we geld opzijzetten voor de oude dag en daarbij gebruikmaken van de door de Belgische overheid voorziene belastingvermindering voor pensioensparen.
Heel wat pensioenspaarders wachten tot het einde van het jaar om hun jaarlijkse storting te doen. Dat is jammer, want in januari storten levert doorgaans meer op. Bij pensioenspaarverzekeringen geldt – net zoals bij spaarrekeningen – dat de rente begint aan te tikken vanaf het moment dat het geld bij de verzekeraar is aangekomen. Vanaf dat moment gaat de fameuze rentesneeuwbal aan het rollen, die rente op rente geeft en die ervoor zorgt dat mensen aan het einde van de rit een mooi kapitaal bijeen kunnen sprokkelen. Enkel wie een glazen bol heeft, die voorspelt waar het met de beurzen naartoe gaat, kan de stortingen in zijn pensioenspaarfonds perfect timen en deelbewijzen van het fonds kopen op het moment dat ze goedkoop zijn. Omdat de meeste mensen niet beschikken over zo’n glazen bol, is het ook voor pensioenspaarfondsen beter in januari het volle pond te storten of de stortingen te spreiden over het jaar.
Bij KBC bijvoorbeeld heeft 90 procent van de klanten een automatische opdracht, waarvan de meeste met een maandelijkse uitvoering. Dat is een goede zaak. Zo’n methode verhindert dat pensioenspaarders geld overmaken na een hausse, nadat het ene na het andere record op Wall Street het nieuws heeft gehaald. Methodisch en regelmatig storten zorgt ervoor dat emoties worden uitgeschakeld.
Verzekeringen staan voor veilige beleggingen
Volgens de sectorfederatie Assuralia kiezen de spaarders met een pensioenspaarverzekering doorgaans voor een formule met een vaste rente of een tak21-levensverzekering. Daarbij waarborgen de verzekeraars de inleg en een rente, door het geld van de spaarders in veilige beleggingen te stoppen, zoals overheidsobligaties.
Die gewaarborgde rente is in de loop der jaren stevig onderuitgehaald door de daling van de rente op veilige staatsobligaties. Boven op de rente kan nog wel een deelname in de winst van de verzekeraar komen. “Het gemiddelde rendement van pensioenspaarverzekeringen over de periode 2009-2018 bedroeg 3,4 procent per jaar”, liet Assuralia onlangs in een persbericht weten.
Meer of minder risico nemen
Bij AG Insurance, de grootste verzekeraar van België, bedroeg het gemiddelde jaarrendement over die periode 3,2 procent. Wie sinds de start van het pensioensparen in 1987 het fiscale maximum stortte in zijn pensioenspaarverzekering, kan terugkijken op een gemiddeld rendement van 4,26 procent per jaar, laat AG Insurance weten. In 2018 moesten de pensioenspaarders tevreden zijn met 2,1 procent rendement. Het globale rendement voor 2019 maakt AG Insurance eind januari bekend. De huidige gegarandeerde rentevoet is amper 0,75 procent.
Ook AG Insurance beaamt dat slechts een kleine minderheid kiest voor pensioensparen met een tak23-verzekering, waarbij het rendement afhankelijk is van de onderliggende beleggingsfondsen. Combinaties van tak21 en tak23 – soms ook tak44 genoemd – zijn niet mogelijk bij AG Insurance, maar wel bij Allianz bijvoorbeeld. Zo’n contract kan voordelig zijn voor pensioenspaarders die gedurende de looptijd af en toe meer of minder risico willen nemen, afhankelijk van het beursklimaat of afhankelijk van hun leeftijd.
Kosten zetten pensioen- spaarders op achterstand
Let op: alle vermelde rendementen houden geen rekening met instapkosten. Het werkelijke rendement zal dus nog iets lager liggen. Eenmalige instapkosten wegen wel minder zwaar op het rendement naarmate het geld langer blijft staan. Toch is het ontzettend belangrijk goed te onderhandelen over de kosten, om de achterstand waarmee u begint te sparen zo klein mogelijk te houden.
Doorgaans liggen de instapkosten bij fondsen lager dan bij verzekeringen. Voor enkele pensioenspaarfondsen gelden geen instapkosten: de pensioenspaarfondsen van Argenta, bij Belfius Pension Fund Balanced Plus en Interbeurs Hermes, het pensioenspaarfonds van de Antwerpse private bank Dierickx Leys. Behalve instapkosten zijn er ook nog beheerskosten, maar die zitten in het rendement verrekend.
Fondsen leveren dubbel zoveel op als verzekeringen
Metropolitan-Rentastro Growth is een van de eerste pensioenspaarfondsen die in ons land werden opgericht. Op 2 februari 1987 kostte een deelbewijs van het fonds omgerekend 18,2 euro. Nu is dat deelbewijs ruim 277 euro waard. Dat levert de pensioenspaarders van het eerste uur een gemiddeld rendement van ongeveer 9 procent op jaarbasis op. Dat is dubbel zoveel als het rendement dat AG Insurance aan de pensioenspaarders kon leveren.
Het fonds werd aanvankelijk verdeeld door Metropolitan Bank, dat in 1996 werd overgenomen door Krediet aan de Nijverheid. Die bank is in 2005 omgedoopt tot Fintro en is een dochter van BNP Paribas Fortis. Van alle Belgische pensioenspaarfondsen scoorde Metropolitan-Rentastro Growth de voorbije tien jaar het beste. In 2019 moest het fonds enkel het Argenta Pensioenspaarfonds van Degroof Petercam Asset Management en VDK Pension Fund laten voorgaan.
Crelan Pension Growth Classic is een doorslagje van Metropolitan-Rentastro Growth, dat enkele jaren geleden werd gecreëerd. Er zit wat vertraging op de investering van het geld van de klanten, omdat het om een feeder gaat. Dat is een fonds dat een ander fonds voedt: Crelan Pension Growth Classic voedt Metropolitan-Rentastro Growth. Het geld van de klanten van Crelan komt met enige vertraging in hetzelfde fonds terecht als dat van de klanten van Fintro.
Defensieve pensioenspaarfondsen
Het Metropolitan-Rentastro Growth-fonds wordt beheerd door de vermogensbeheerder BNP Paribas Asset Management, samen met de drie fondsen van BNP Paribas Fortis: BNP Paribas B Pension Growth, Balanced en Stability. Het eerste fonds belegt meer in aandelen dan in obligaties, het tweede verdeelt het geld fiftyfifty over de activaklassen en het derde houdt meer obligaties dan aandelen aan.
BNP Paribas B Pension Stability is een defensief pensioenspaarfonds, dat boven de doopvont werd gehouden om wat oudere pensioenspaarders meer houvast te bieden. In 2008 vaagde de beurscrash een kwart van de waarde in de pensioenspaarfondsen weg. Voor oudere mensen die erop rekenen hun geld op te vragen in het jaar dat ze 65 worden, is dat een drama. Daarom raden sommige adviseurs hun klanten boven 55 jaar de overstap naar een defensief pensioenspaarfonds aan.
Wanneer hebt u geen recht op belastingvermindering?
Tegenover de jaarlijkse belastingverminderingen staat een eindbelasting van 8 procent. Die belasting wordt bij de verzekeringen berekend op het gestorte kapitaal plus de gegarandeerde rente. De winstdeelnames zijn vrij van belastingen. Bij fondsen past de fiscus een fictieve rente van 4,75 procent toe, ongeacht het moment van de storting. Als de gemiddelde jaarreturn van het fonds hoger ligt, dan is de meeropbrengst belastingvrij. Wie pas in december stort, haalt op die storting al zeker voor dat jaar het belaste fictieve rendement niet meer.
Hoger plafond pensioensparen kent weinig succes
Sinds 2018 zijn er twee fiscale plafonds voor pensioensparen. Maar weinig spaarders kiezen voor het hogere plafond, dat een lager procentueel belastingvoordeel biedt.
De stortingen voor pensioensparen zijn fiscaal begrensd. Sinds 2018 zijn er twee plafonds en moeten de pensioenspaarders elk jaar opnieuw expliciet kiezen voor een van beide. Voor het inkomstenjaar 2020 bedraagt het maximum 990 euro om recht te geven op een belastingvermindering van 30 procent en 1270 euro om recht te geven op een belastingvermindering van 25 procent.
Wilt u een belastingvermindering van 30 procent genieten, dan mag u geen euro meer dan 990 euro storten. Stort u 990 euro, dan kunt u via uw belastingbrief 297 euro recupereren. Stort u 991 euro, dan kunt u slechts 247,75 euro recupereren, ofwel 49,25 euro minder. Hou er dus rekening mee dat de afrekening van de belastingen wat lager kan uitvallen. Pas wanneer u meer dan 1188 euro stort, kunt u meer van de belastingen terugkrijgen dan bij een storting van 990 euro.
Behalve het belastingvoordeel zijn er nog argumenten om rekening mee te houden. Wie vroeg genoeg aan pensioensparen begint, zal de kracht van de samengestelde rente leren kennen en een klein verschil in de jaarlijkse stortingen kan aan het einde van het rit een veel groter verschil in eindkapitaal teweegbrengen.
We vroegen aan de grootste Belgische banken en de verzekeraars hoeveel pensioenspaarders in 2019 kozen voor het hogere plafond. Het succes van het hogere plafond is bij de meeste banken zeer beperkt.
KBC merkt dat “substantieel meer pensioenspaarders” met een fonds kozen voor het hogere fiscale maximumbedrag van 1260 euro voor het inkomstenjaar 2019. Eind november had al 8 procent van de actieve pensioenspaarders voor het hogere bedrag gekozen, tegenover 4 procent over het volledige kalenderjaar 2018. “Klanten die de 1260 euro als beste keuze beschouwen, focussen op het maximaliseren van hun pensioenspaarpot op 65 jaar”, zegt een woordvoerder van de bank. Bij de pensioenspaarverzekeringen is er een “kleine stijging” tegenover vorig jaar.
Bij Argenta kozen de klanten voor een verhoogd fiscaal maximum voor 2 procent van alle pensioenspaarverzekeringen en 8 procent van alle pensioenspaarrekeningen met deelbewijzen van fondsen.
AG Insurance spreekt over minder dan 3 procent van de pensioenspaarders en wijt dat aan “de complexiteit van het systeem”. Bij ING koos slechts 2 procent van de klanten met deelbewijzen van Star Fund in 2018 voor het nieuwe, hogere plafond en de bank verwacht rond hetzelfde percentage uit te komen in 2019. “We zouden dus kunnen stellen dat de nieuwe limiet niet succesvol is bij onze klanten.”
Ook bij Belfius is het aantal klanten “zeer beperkt” en de meerderheid van de klanten (68%) die de keuze maakten, is ouder dan 50 jaar.
De woordvoerder van Belfius reikt een aantal verklaringen voor dat bescheiden succes aan. De pensioenspaarder kan 280 euro extra beleggen, maar krijgt slechts een extra fiscaal voordeel van 20,5 euro als hij het volle pond stort, en dat is te weinig. Er zijn bijkomende administratieve beslommeringen, want de klant moet de uitdrukkelijke keuze maken voor het hogere bedrag.
Er bestaat ook geen ‘terugkeermogelijkheid’ tijdens het lopende fiscaal jaar. Stel dat u aan het begin van het jaar beslist meer te storten, maar in de loop van het jaar uw baan verliest en minder financiële ruimte hebt, dan kunt u niet op uw beslissing terugkomen.
“Wanneer de klant kiest voor het hogere plafond met een belastingvermindering van 25 procent, maar minder stort dan 1188 euro in 2020, dan heeft hij een fiscaal nadeel ten opzichte van het systeem van 990 euro tegen 30 procent. Dat blijft een aandachtspunt.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier