Belgische rente zakt onder nul: wat betekent dat voor u?

De Belgische tienjaarsrente is woensdagochtend voor het eerst onder nul gezakt. Dat betekent dat de Belgische overheid gratis geld kan lenen bij beleggers voor een termijn van tien jaar. Wat zijn daarvan de gevolgen voor u en ik?

Zowel in de Verenigde Staten als in Europa hebben centrale bankiers de voorbije weken en maanden een bocht van 180 graden gemaakt. In plaats van krediet duurder te maken, zoals gepland, doen ze weer hun stinkende best om gezinnen, bedrijven en overheden van gratis geleend geld te voorzien. De centrale banken hopen dat de overheden met dat goedkope geld uiteindelijk de broodnodige investeringen in infrastructuur zullen doen. Ze hopen dat bedrijven en gezinnen zullen investeren en consumeren om de economie draaiende te houden.

De centrale bankiers hebben die bocht gemaakt uit schrik voor het stilvallen van de internationale handelsstromen door de handelsbarrières die her en der worden opgeworpen en de vertraging van de wereldwijde economische groei. Eerder dit jaar zakte de Duitse tienjarige rente onder nul. Vandaag vervoegt België het clubje van ‘veilige’ landen waaraan beleggers geld willen toevertrouwen, zonder dat ze er rente voor terugvragen.

Dat betekent meteen ook dat de financiële markten geen enkele druk zetten op de regeringsonderhandelaars om een regering te vormen en de begroting op orde te zetten. De Belgische schatkist heeft dan ook geen enkel probleem om de aflopende overheidsleningen te herfinancieren. Integendeel. Maar er zijn niet enkel positieve gevolgen. Er zijn ook een heleboel negatieve neveneffecten voor de Belgische consument.

1.Sparen brengt minder op

Voor een gereglementeerde spaarrekening heeft de Belgische wetgever vastgelegd dat de basisrente niet onder 0,01 procent mag zakken en de getrouwheidspremie niet onder 0,1 procent. De premie is na twaalf maanden verworven. Heel wat spaarrekeningen brengen nu al het minimum op. De speciale spaarboekjes waarop onder bepaalde voorwaarden nog iets meer te verdienen viel, worden één na één minder interessant gemaakt.

De voorbije jaren hebben verschillende banken vennootschappen de toegang ontzegd tot de gereglementeerde spaarrekening. Onder meer KBC en BNP Paribas Fortis transfereerden spaargeld van vennootschappen van gereglementeerde naar niet-gereglementeerde spaarrekeningen. Crelan deed vrij recent, in januari, nog zo’n omzetting.

In Nederland betalen particulieren die meer dan 5 miljoen euro op een spaarrekening aanhouden soms rente aan de bank in plaats van andersom. In België durft voor zover bekend geen enkele bank dat al aan. Er zijn wel Belgische banken die grote bedrijven een negatieve rente aanrekenen om grote sommen geld veilig te bewaren.

Particulieren die sparen, verliezen koopkracht, want de inflatie in België ligt hoger dan de spaarrentes, maar voorlopig moeten ze nog niet betalen aan de bank om hun geld bij te houden.

2.Lenen wordt niet per se goedkoper

Als de Belgische overheid goedkoper kan lenen, dan zou je verwachten dat ook de Belgische bedrijven en gezinnen voortaan minder rente moeten betalen op hun leningen. De vraag is of we daar nog veel effect van zullen zien. Wie wil lenen voor de aankoop van een woning of een auto, betaalt al zeer weinig rente. Veel verder kan die rente niet zakken.

Bovendien speelt er sinds vorige week nog een andere factor, die het duurder maakt voor de banken om leningen op de balans te houden. De Nationale Bank van België heeft vorige week beslist dat de banken een grotere buffer moeten aanleggen om mogelijke wanbetalingen op kredieten op te vangen. De toezichthouder van de financiële sector vindt dat de banken voorzichtiger moeten omspringen met leningen, met name hypothecaire leningen. De Nationale Bank vreest dat de impact van een crash van de vastgoedprijzen of een economische crisis op de banken mensen hun job zou kosten.

3. Banken zullen kosten verder optrekken

We zagen begin dit jaar al een aantal bankdiensten duurder worden. De banken verdienen niet meer zo gemakkelijk geld als vroeger met de transformatie van spaargeld in kredieten. De Belgen laten massaal veel geld op hun spaarrekening staan omdat ze niet in aandelen durven te beleggen, omdat ze angst hebben dat het pensioen dat ze van de overheid zullen krijgen, niet zal volstaan, enzovoort.

De banken moeten er elke dag voor zorgen dat de kredieten en deposito’s op hun balans in evenwicht zijn. Het teveel aan spaargeld op hun balans moeten ze elke avond parkeren bij de Europese Centrale Bank (ECB) en daarvoor moeten ze een strafrente van 0,4 procent betalen. De ECB rekent dat tarief aan om de kredietverstrekking aan te moedigen en de economie aan te zwengelen, maar het tarief doet de banken pijn en kostte de sector in 2018 ongeveer 7,5 miljard euro.

Een gezonde bank is winstgevend. Er zijn maar enkele manieren waarop de banken hun winst kunnen opkrikken: kostenbesparingen doorvoeren, hogere kosten doorrekenen of andere inkomstenbronnen aanboren, zoals de verkoop van beleggingsfondsen of verzekeringen