Jim Reid (strateeg Deutsche Bank): ‘De overheid moet de scherpe kantjes van het kapitalisme vijlen’

Donald Trump "Donald Trump heeft een belastingverlaging doorgevoerd, maar die kwam vooral de vermogende mensen en de bedrijven ten goede." © REUTERS
Ilse De Witte
Ilse De Witte Redacteur bij Trends

Elke ochtend verstuurt Jim Reid, een strateeg van Deutsche Bank, zijn nieuwsbrief Early Morning Reid naar 30.000 professionele beleggers over de hele wereld. We spraken met Reid daags na de Britse verkiezingen. “Ik had moeten weten dat Boris Johnson zo’n overwinning zou halen, als ik naar de geschiedenis had geluisterd.”

Jim Reid voelde als tiener al de ‘klik’ met economie. “Ik zou graag zeggen dat ik een vlijtige student was, maar de waarheid is dat vakken als aardrijkskunde en chemie mij maar weinig boeiden. Mijn interesse werd pas echt gewekt, toen ik voor het eerst les kreeg over het reilen en zeilen van de economie. Ik ben aan de universiteit economische geschiedenis gaan studeren en was heel blij toen ik van economie mijn werk kon maken.”

Op de vraag hoe hij zich voelt, nu het vertrouwen in economen en economische theorieën wankelt, antwoordt Reid dat hij zich niet aangesproken voelt. “Ik heb altijd met wantrouwen naar economische theorieën gekeken. Ik vertrouw vooral op wat de geschiedenis ons leert, want die heeft de neiging zich te herhalen.”

Had u de klinkende verkiezingsoverwinning voor de Conservatieven in het Verenigd Koninkrijk verwacht?

JIM REID. “Ik had het moeten weten, als ik naar de geschiedenis had geluisterd. De peilingen onderschatten bijna altijd de conservatieve stem. In 2017 was echter het omgekeerde waar, toen scoorde Labour veel beter in de verkiezingen dan in de peilingen. Veel mensen gingen ervan uit dat deze verkiezingen een herhaling zouden zijn van die in 2017. Dat gebeurde niet. De Conservatieve Partij won met een ruimere voorsprong dan voorspeld, zoals dat in de geschiedenis vaak is gebeurd.”

Hoe heeft premier Boris Johnson zoveel stemmen achter zich gekregen?

REID. “55 à 60 procent van de arbeiders en de armere lagen van de bevolking is voor een brexit. De Conservatieve Partij heeft dat sentiment uitgebuit. Labour heeft zich nogal ambigu opgesteld rond de brexit. Dat heeft tegen hen gewerkt. Een aantal gemeenschappen in het noorden van het land heeft voor het eerst in honderd jaar op de Conservatieven gestemd.

“De meeste liberale politici menen dat globalisering voor iedereen het beste is, terwijl de werkende klasse er sceptisch tegenover staat. Ofwel moeten politici de vrije markt met meer overtuiging verdedigen, ofwel aanvaarden ze dat hun kiezers er anders over denken. Labour heeft geprobeerd de mening van de kiezer te veranderen, terwijl de Tories voluit achter de ideeën van de kiezers zijn gaan staan. Daardoor hebben ze de verkiezingen gewonnen.

“Europa kan daaruit leren. Het worstelt met het populisme en gaat er altijd van uit dat de multilaterale, geïntegreerde, liberale aanpak de beste is. De mainstream politieke partijen slagen er niet in de ontevreden mensen tevreden te stellen. De Britse Conservatie Partij heeft gewoon gezegd: als dat is wat het volk wil, dan voeren wij dat uit.”

Johnson wordt weleens vergeleken met de Amerikaanse president, Donald Trump. Zal Johnson een gelijkaardig economisch beleid voeren?

REID. “Veel van de ontevreden kiezers die Trump en Johnson aantrekken, willen dat de rijkdom meer wordt verdeeld. Trump heeft een belastingverlaging doorgevoerd, maar die kwam vooral de vermogende mensen en de bedrijven ten goede. In een wereld waarin zoveel ontevredenheid heerst, lijkt me dat niet verstandig. Er zijn nog altijd Amerikanen die zich in de steek gelaten voelen.

“De Conservatieven in het VK zijn verkozen door mensen die nooit eerder op hen gestemd hebben. Nu is de vraag of ze hun beleid zullen afstemmen op die kiezers. Ze moeten veel meer in het noorden van het land investeren en een beleid uitstippelen op maat van de sociaaleconomisch zwakkeren. Als ze dat doen, hebben ze een kans het populisme te counteren en de volgende verkiezing te winnen.”

De tegenstelling tussen kapitalisme en arbeid is scherper dan vroeger. Zit het kapitalisme in een crisis?

REID. “Het kapitalisme werkt het beste als de taart voor iedereen groter wordt. Kapitaal heeft de voorbije 30 à 40 jaar echter een te groot deel van de taart opgeëist ten opzichte van arbeid. Het gevaar is dat er een terugslag komt. Het alternatief voor het kapitalisme zal er misschien wel voor zorgen dat arbeid een groter deel van de taart krijgt, maar dat de taart in haar geheel kleiner wordt. Dan zal de algemene welvaart erop achteruitgaan. Arbeid moet meer beloond worden. Er moet een element van herverdeling aan het kapitalisme worden toegevoegd, om te vermijden dat het in zijn geheel op de schop gaat.”

De overheid moet de scherpe kantjes van het kapitalisme vijlen, zodat arbeid een groter deel van de taart krijgt

Dat betekent minder rendement voor beleggers.

REID. “Met de historisch lage rente en het inkopen van obligaties hebben de centrale banken de prijzen van de meeste activa ondersteund. Het is bijna alsof beleggers al wat rendement van de toekomst gestolen hebben.”

De centrale banken doen er alles aan om de inflatie aan te zwengelen. In welke mate hebben zij dat in de hand?

REID. “Op het moment dat de centrale banken de taak op zich namen de inflatie onder controle te houden, stond de inflatie op het punt om uit zichzelf te dalen. De inflatie piekte aan het einde van de jaren zeventig en aan het begin van de jaren tachtig. China nam toen nog geen deel aan de wereldhandel en de demografische toestand was verschrikkelijk. Er waren zeer weinig werkkrachten, die bovendien allemaal aangesloten waren bij vakbonden die voor hogere lonen lobbyden. Sindsdien heeft China honderden miljoenen goedkope arbeidskrachten op de markt gebracht en gingen de babyboomers aan de slag. Plots was er een overvloed aan arbeidskrachten. De lonen kwamen onder druk en dat drukte de prijzen van allerhande producten. Ik zeg niet dat de centrale banken de inflatie niet onder controle kunnen houden, wel dat zij de voorbije dertig tot veertig jaar het geluk aan hun kant hadden.”

Verwacht u een inflatie-opstoot als de babyboomers met pensioen zijn?

REID. “Ik denk inderdaad dat we dicht bij de bodem van de inflatie zitten. Een recessie zou de inflatie in de komende jaren tijdelijk onder de knoet kunnen houden, maar ik verwacht op termijn een inflatie-opstoot. Doordat ze schaarser worden, krijgen werknemers weer meer macht in loononderhandelingen. Bovendien zal de overheid de scherpe kantjes van het kapitalisme moeten vijlen, zodat arbeid een groter deel van de taart krijgt.

“Ik wil wel benadrukken dat niet veel mensen zo denken. Ik heb vorige maand een poll gehouden bij mijn abonnees. Slechts 3 procent dacht dat de inflatie in Europa binnen twee jaar boven 2 procent zou stijgen. Slechts 14 procent denkt dat de inflatie in de Verenigde Staten boven 2 procent komt.”

Kan de technologische vooruitgang een oplossing bieden voor de krapte op de arbeidsmarkt?

REID. “Technologische evolutie is vandaag niet anders dan vroeger. In 1850 werkte de helft van de bevolking in het VK om de hele bevolking te voeden. De komst van grote landbouwmachines dreef de productie op. Nu werkt nog slechts 3 procent van de bevolking in de landbouw. Er zijn in de geschiedenis altijd uitvindingen geweest die de nood aan arbeid verminderden. Ik ben niet overtuigd dat ons tijdsgewricht anders is dan de vorige en dat de huidige technologische vooruitgang de inflatie kan drukken.”

Een van uw voorspellingen voor 2030 is de teloorgang van het ‘fiatgeld’, dat zijn waarde dankt aan het vertrouwen van de burgers in de overheid. U verwacht dat goud en cryptomunten furore zullen maken als alternatief.

REID. “We hebben altijd een systeem gehad, waarbij geld een band had met edele metalen. Maar sinds de jaren zeventig is er geen enkele band meer tussen goud en geld. We hebben dan eerst een decennium van inflatie gekend en daarna hebben natuurlijke krachten de inflatie gedrukt. Als die krachten omkeren en de centrale banken geld blijven drukken, dan kan de inflatie snel de kop opsteken. Dan willen mensen iets tastbaars, en goud heeft de neiging bescherming te bieden tegen inflatie.”

Er zijn geen inkomsten, zoals bij vastgoed dat je verhuurt. Waar haalt goud zijn waarde?

REID. “Er is schaarste. Al het goud in de wereld past in twee of drie olympische zwembaden. Om de goudprijs te bewegen, volstaat het dat een klein percentage van het wereldwijde vermogen bescherming zoekt in goud.

“In een digitaliserende wereld lijkt het logisch dat we een of andere digitale munt hebben die als een drager van waarde kan dienen. Er zullen mensen zijn die een alternatief willen voor geld. Dat kan goud zijn, een digitale munt of allebei.”

Investeren beleggers hun geld het best in de VS of in Europa?

REID. “Europese aandelen zijn goedkoper dan Amerikaanse. Als Europa zich herpakt, dan hebben beleggers daar het meest te winnen. De Europese Unie moet wel zo snel mogelijk werk maken van meer integratie, één bankenunie, kapitaalmarkt, beschermingsmechanismes, enzovoort. In veregelijking met de zomer van 2008, vlak voor de financiële crisis uitbrak, behoren nu veel minder Europese bedrijven tot de wereldtop van grootste bedrijven. De grootste technologiebedrijven, zoals Amazon en Apple, zijn allemaal Amerikaans. Europa bokst onder zijn gewicht. Er komen echter veel gebeurtenissen op ons af, zoals de Amerikaanse presidentsverkiezingen, die de balans in de andere richting kunnen doen overslaan.”

Voor Europa zou een omgeving zonder internationale samenwerking uitdagend worden. Het hele Europese denken is gebaseerd op afspraken tussen landen

Waar schuilt volgens u het grootste risico voor de westerse economieën in de komende tien jaar?

REID. “Dat de internationale samenwerking afbrokkelt. In dertig tot veertig jaar van globalisering zijn allerlei multilaterale organisaties en unies ontstaan. Als je snel en drastisch iets wilt veranderen, dan moet je daarover wereldwijd afspraken kunnen maken. Dat het multilateralisme ter discussie staat, openlijk door Donald Trump, is een groot risico voor de status quo. Vooral voor Europa zou een omgeving zonder internationale samenwerking uitdagend worden. Het hele Europese denken is gebaseerd op afspraken tussen landen.”

Bio

· Geboren in 1974

· Studeerde economie en economische geschiedenis aan de universiteit van Warwick

· 1995: begon zijn carrière als bankier, in sales

· 1998: stapte over van sales naar strategie

· 2004: ging aan de slag bij Deutsche Bank

· Publiceert al twaalf jaar dagelijks de veel gelezen nieuwsbrief Early Morning Reid

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content