Gratis handelen op de beurs: feit of fictie?

Steeds meer jonge mensen vinden de weg naar de beurs. Brokers proberen met eenvoudig te bedienen apps en scherpe tarieven meer handel uit te lokken.

Robinhood-beleggers bestormden tijdens de coronacrisis de beurs. De Amerikaanse beleggingsapp won in enkele maanden meer dan 3 miljoen klanten en telt nu 13 miljoen rekeningen, bijna evenveel als de legendarische discountbroker Charles Schwab, die sinds 1975 actief is. Robinhood richt zich met een verslavende en gemakkelijk te gebruiken app op de generatie die is opgegroeid met videogames en biedt klanten de mogelijkheid aan gratis te handelen in aandelen en opties. Opties zijn contracten waarmee beleggers vastleggen tegen welke prijs ze een aandeel willen kopen of verkopen binnen een bepaalde termijn.

In de Verenigde Staten rekenen wel meer beursmakelaars geen commissie aan op transacties. De Amerikaanse brokers kunnen orderstromen van kleine beleggers verkopen aan marktmakers. Die grote beleggers voeden hun computeralgoritmes met die orders, waardoor ze in een fractie van een seconde kunnen voorschieten en iets goedkoper kopen of iets duurder verkopen dan de kleine belegger. Dat is in Europa verboden.

Europese Robinhood

In Europa komt gratis beleggen moeilijk van de grond. De Nederlandse broker BUX wil zich met BUX Zero profileren als het Europese Robinhood. “Wij zijn een introducing broker. Dat wil zeggen dat we de orders doorspelen aan ABN AMRO, die ze uitvoert en afhandelt. Door de bundeling van vele kleine orders tot één groot order kunnen wij heel lage tarieven bedingen”, zegt oprichter Nick Bortot, die in het verleden de Belgische tak van BinckBank mee uit de grond stampte.

De kleine visjes worden niet aan de grote haaien van de beurs gevoederd, zoals bij Robinhood. “ABN AMRO stuurt de transacties naar reguliere beurzen, via een smart order router die nagaat op welke beurs de transactie tegen de beste prijs kan worden uitgevoerd”, zegt Bortot. “Wij zijn zelfs van plan een garantie voor de beste executieprijs te lanceren als we een tijdje bezig zijn.”

Zowel het geld als de aandelen staan bij ABN AMRO. Het geld valt onder de depositogarantie, waardoor het bij een faillissement beschermd is tot 100.000 euro per klant. De aandelen zijn eigendom van de klant en blijven dus buiten een faillissement. Mocht er toch iets fout lopen, dan is er een bescherming van de effectenportefeuille tot 20.000 euro.

0 of 1 euro

Wie bij BUX Zero in een selectie van Amerikaanse aandelen handelt, betaalt geen commissie op de transactie, maar wel een hogere wisselkoerscommissie dan bij andere brokers om euro’s in dollars te wisselen en omgekeerd. Europese aandelen kopen of verkopen is gratis voor beleggers die in de loop van de handelsdag een order invoeren dat pas aan het eind van de dag moet worden uitgevoerd. Als de marktprijs aan het eind van de dag te veel afwijkt van de marktprijs op het moment dat het order is ingegeven, wordt het order geannuleerd. De maximale afwijking bedraagt 4 procent voor een kooporder en 5 procent voor een verkooporder.

Beleggers die met BUX Zero Europese aandelen tegen de marktprijs van het moment of tegen een limietprijs willen verhandelen, betalen 1 euro. “Met 1 euro per transactie als enige bron van inkomsten kun je het als broker niet lang uitzingen”, reageert Dieter Haerens, de topman van BinckBank België. Een jaar geleden begon Flatex in Nederland met gratis beleggen, maar op 1 juni voerde de Duitse broker een tarief van 3,9 euro per transactie in. Het tarief van 0 euro van BUX Zero zou een marketingstunt kunnen zijn om beleggers te lokken, maar Bortot beklemtoont dat BUX van plan is de lage tarieven lang aan te houden. Hij legt ook uit dat een organisatie als Binck operationeel niet te vergelijken valt met BUX. “Wij hebben drie mensen in dienst voor processen waarvoor andere dertig mensen hebben. Wij hebben een goedkope manier van werken, waarbij we zo veel mogelijk automatiseren. Ons verdienmodel steunt er ook op dat we heel snel de landsgrenzen over kunnen en voldoende handelsvolume hebben in elk land. Wij zijn nu actief in Nederland, Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk en België. Spanje en Italië zullen snel volgen.”

Verborgen kosten

“Ons goedkoopste tarief is 3 euro per transactie. Wij kunnen niet tegen 0 of 1 euro opboksen”, bekent ook de woordvoerder van EasyBroker, dat zichzelf op zijn website de ‘goedkoopste authentieke broker van de Benelux’ noemt. EasyBroker werkt als introducing broker samen met de Britse beursmakelaar Interactive Brokers. “We gaan op zoek naar de beste deal voor de klant. Andere brokers afficheren soms lagere transactiekosten, maar ze rekenen meer aan voor overschrijvingen.”

BUX Zero rekent niets aan voor geldstortingen of opnames, terwijl bij EasyBroker enkel de eerste terugboeking gratis is. Extra kosten voor overschrijvingen kunnen de scherpere tarieven voor transacties dus niet verklaren. Het Britse iDealing, dat in 2015 in ons land met gratis beleggen op de proppen kwam maar weinig potten brak, rekent wel hoge kosten aan voor normale, vaak weerkerende verrichtingen, zoals de uitkering van een dividend (30 cent) of de overschrijving van geld naar een andere rekening (5 euro).

“Behalve de wisselkoerscommissie van 0,25 procent voor Amerikaanse aandelen en de commissie van 0 of 1 euro op transacties rekenen we onze klanten echt niets aan”, stipt Bortot aan. Hij antwoordt niet echt op de vraag hoe hij dan wel geld gaat verdienen om zijn personeel te betalen. “De transacties zijn niet volledig gratis”, zegt hij. “We verdienen een klein beetje op de transacties van beleggers, en vele kleintjes maken een grote.” Op termijn zou BUX Zero ook de effecten van de kleine beleggers via ABN AMRO kunnen uitlenen aan grote beleggers voor shortselling (speculeren op een koersdaling). Daarvoor kan BUX Zero ook een vergoeding vragen.

Beperkingen

Dat BUX Zero de Belgische beurstaks niet zal inhouden, kan voor onaangename verrassingen bij beursnieuwelingen zorgen. De belegger moet de taks op beursverrichtingen elk kwartaal doorstorten naar de Belgische fiscus, als de financiële tussenpersoon dat niet doet. BUX Zero houdt ook geen roerende voorheffing op dividenden in, waardoor beleggers die apart in hun belastingaangifte moeten aangeven. De onervaren beleggers dreigen met een administratieve rompslomp te worden opgezadeld, of zelfs met belastingverhogingen als ze hun fiscale verplichtingen vergeten. “We zoeken uit hoe we die beurstaks voor onze klanten kunnen regelen”, zegt Bortot.

Sam Hollanders, de oprichter van de vergelijkende website BrokerTarieven.be, vindt de aandelenselectie van BUX Zero te beperkt voor doorgewinterde beleggers. Er zijn nog wel enkele andere beperkingen, waar de meer ervaren beleggers snel tegenaan zullen botsen. Zo is het niet mogelijk een bestaande beleggingsportefeuille over te zetten. Als een bedrijf een kapitaalverhoging doorvoert, kunnen de klanten van BUX Zero daar niet aan deelnemen. Als een bedrijf zijn aandeelhouders de keuze biedt tussen een dividend in aandelen of een dividend in cash, krijgen de klanten van BUX Zero die keuze niet. BUX Zero mikt dan ook op jonge traders die hun eerste stappen op de beurs zetten.

Wachtlijst

BUX heeft ook goed afgekeken bij Robinhood hoe het een app in korte tijd en op grote schaal succesvol kan maken. Voor de lancering van de Robinhood-app in de appstore van Apple in 2014 stonden 1 miljoen mensen op de wachtlijst. Mensen die vrienden als klanten aanbrachten, stegen op de lijst. BUX heeft gratis aandelen beloofd aan de eerste 100.000 klanten die zich voor de lancering inschreven op de BUX Zero-wachtlijst. De broker geeft ook maximaal tien gratis aandelen aan beleggers die hun vrienden uitnodigen voor die wachtlijst. Hoe groot dat cadeau is, weten de beleggers niet. “Het kan een aandeel van 5 of van 200 euro zijn”, grapt Bortot. En er zijn natuurlijk ook centjesaandelen.

BUX omschrijft de aandelen in een populaire, eenvoudige taal. Zo lezen we bij WDP: “Heb je een mega-gebouw nodig om al je spullen kwijt te kunnen? WDP regelt het. Hier kun je enorme magazijnen en distributiecentra huren, waar je alles kunt opslaan van (legale!) farmaceutische producten tot heuse high tech datacentra. WDP vind je vooral in Nederland en België.”

BUX mikt met zijn turbotaal en zijn eenvoudige, rudimentaire mobiele app op een jong publiek, net zoals Robinhood. “Iedereen is welkom, maar we willen in de eerste plaats jonge mensen overtuigen dat beleggen een must is, als ze een betere financiële toekomst willen”, zegt Bortot.

Op de beurs spelen

“Vroeger werden beleggers overtuigd door een gesofistikeerd beleggingsplatform. Vandaag gaat het over design en hoe intuïtief zo’n platform werkt”, zegt de woordvoerder van EasyBrokers. “Een kind van twaalf jaar kan een aandeel van Apple kopen met zo’n mobiele app. Er is geen handleiding voor nodig.”

Robinhood gaat nog een stapje verder dan BUX Zero door een spelelement te introduceren. Er kwam veel kritiek op Robinhood, nadat een twintigjarige student in juni zelfmoord had gepleegd, omdat hij dacht dat hij meer dan 730.000 dollar in het rood stond op zijn Robinhood-rekening door een mislukte optiestrategie. De student had wellicht een tijdelijke tussenstand op zijn rekening gezien, omdat de transacties nog niet volledig waren afgewikkeld. Heel wat Belgische beurskenners vinden het niet kunnen dat beleggers zonder veel kennis van zaken op de beurs kunnen handelen, omdat ze het risico lopen veel geld te verspelen.

“Wanneer mensen zeggen dat ze op de beurs ‘spelen’, komt bij veel professionals het haar op hun armen omhoog”, zegt Dieter Haerens. “Ik heb op zich niets tegen die gamification van beleggen. Het kan een leuke manier zijn om mensen te laten kennismaken met de beurs. Natuurlijk zullen onervaren beleggers fouten maken. Tegelijkertijd kun je ook stellen dat beleggers maar ervaring opdoen door fouten te maken.” Al vindt Haerens dat er ook een taak is weggelegd voor financiële tussenpersonen om beleggers financieel op te voeden en ervoor te zorgen dat ze beleggen in producten die bij hun kennis en ervaring passen.