De bazooka van Draghi: welke zijn de gevolgen voor u?

MARIO DRAGHI De ECB-voorzitter kondigde gisteren een nieuwe versoepeling van het monetair beleid aan. © REUTERS
Ilse De Witte
Ilse De Witte Redacteur bij Trends

De Europese Centrale Bank haalt alles uit de kast om de inflatie en de groei in de eurozone aan te zwengelen. We zetten de maatregelen nog eens voor u op een rij en proberen de gevolgen voor u persoonlijk in te schatten.

1. De banken betalen voortaan 0 procent rente om geld te lenen bij de ECB

De Europese Centrale Bank heeft de beleidsrente verlaagd van 0,05 naar 0 procent. Dat is de rente die banken betalen om voor één week geld te lenen bij de centrale bank.

Bovendien kunnen de banken ook leningen op vier jaar aangaan bij de centrale bank zonder daarvoor ook maar 1 euro aan intresten te betalen. Hoeveel geld de banken op die langere termijn kunnen lenen bij de ECB hangt af van de kredieten die ze zelf verstrekken aan niet-financiële bedrijven en gezinnen (met uitzondering van woonkredieten).

Goed nieuws voor kredietnemers:

Als de banken goedkoper kunnen lenen, dan zou iedereen goedkoper moeten kunnen lenen. U leent geld bij de bank en de bank leent dat geld op zijn beurt bij de Europese Centrale Bank. De bank rekent u iets meer intresten aan dan ze zelf betaalt bij de ECB, naargelang het risico op wanbetalingen. Als de bank denkt dat u een slechte betaler bent, dan moet u veel meer rente betalen.

Slecht nieuws voor spaarders:

De Belgische banken verwezen in het verleden geregeld naar de ECB-rente om uit te leggen waarom ze de rente op spaarboekjes verlaagden. De banken moeten niet per se bij de Europese Centrale Bank aankloppen om leningen te financieren. Ze kunnen ook putten uit de spaardeposito’s van hun klanten. In dat geval wordt uw spaargeld in feite uitgeleend aan bedrijven, gezinnen en overheden. Als de kredietnemers minder rente betalen, dan krijgt u bijgevolg ook minder rente op uw spaarboekje.

2. De ECB zal meer soorten obligaties kopen en veel meer geld spenderen aan die obligatie-inkopen

De centrale bank zal elke maand voor 80 miljard euro obligaties opkopen, tot maart 2017, in plaats van de eerder aangekondigde 60 miljard euro. Aanvankelijk kocht de ECB vooral overheidsobligaties, daarna ook obligaties van semi-overheidsinstellingen, zoals de Europese Investeringsbank (EIB). Nu komen ook obligaties van de meest kredietwaardige bedrijven in aanmerking.

Wat willen de centrale bankiers bereiken?

Met de beleidsrente drukt de ECB de kortetermijnrente. Met de obligatie-aankopen wil de ECB ook de langetermijnrente doen dalen. “Alle maatregelen van de ECB zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat bedrijven zeer goedkoop kunnen lenen, in de hoop dat ze meer zullen investeren en meer banen zullen creëren. Als de economie draait, dan zou ook de vraag naar goederen en diensten moeten stijgen”, legt ING-econoom Antony Baert uit. “Als de vraag stijgt, dan zouden uiteindelijk de consumptieprijzen moeten volgen. Het echte doel van de ECB is dat de prijzen weer omhoog gaan. Want de centrale bank heeft een inflatiedoelstelling van ongeveer 2 procent, terwijl de inflatie in de eurozone nu minder dan 0 procent bedraagt.”

Inflatie is het zogenaamde smeermiddel dat de economische motor laat snorren. Inflatie zorgt er ook voor dat u meer loon krijgt en u uw schulden gemakkelijker kunt terugbetalen. Hetzelfde geldt voor overheden en bedrijven met veel schulden. Inflatie doet schuldenbergen gedeeltelijk wegsmelten.

Hoe werkt het?

De banken worden ook aan deze kant gestimuleerd om zo veel mogelijk nieuwe kredieten te verstrekken. Alle andere opties om het geld te besteden worden immers minder en minder aantrekkelijk.

De banken moeten sowieso een deel van het spaargeld van hun klanten als reserve bij de Europese Centrale Bank parkeren. Het geld op de spaarboekjes is onmiddellijk opvraagbaar en daar mag je niet veel risico mee nemen. Bij de ECB is dat spaargeld superveilig.

Maar de banken kunnen met een deel van dat spaargeld ook obligaties kopen. Alleen brengen beleggingen in obligaties nog nauwelijks iets op. Want de Europese Centrale Bank is ook al een tijdje obligaties aan het kopen. Door die extra koper met diepe zakken, stijgen de prijzen van obligaties en daalt onvermijdelijk de rente op die obligaties. Omdat er zoveel vraag is naar obligaties, kunnen bedrijven en overheden obligaties uitgeven waarop ze nauwelijks nog rente betalen.

Een bank kan ook geld lenen aan een andere bank, maar daar is nauwelijks vraag naar en de interbankenrente is ook negatief. Waarom zou een bank voor een lening nog betalen aan een andere bank als ze die lening gratis of bijna gratis kan krijgen bij de Europese Centrale Bank?

3. De banken moeten nog meer betalen aan de ECB voor de bewaring van hun cashoverschotten

De banken verzamelen spaargeld en lenen geld uit aan gezinnen, bedrijven, overheden of aan andere banken. Tegenover elke lening moet een deposito staan voor hetzelfde bedrag. “Als een bank aan het einde van de dag cash over heeft, dat ze niet heeft kunnen uitlenen, dan zijn de banken wettelijk verplicht dat overschot aan geld bij de ECB in bewaring te geven”, legt Baert uit.

“De banken kunnen hun cash niet onder hun matras steken, zoals de gewone mensen. We spreken over miljarden en miljarden. Ten eerste bestaan er niet zoveel bankbiljetten. Ten tweede is er ook een kostprijs verbonden aan het transport, de opslag, het garanderen van de veiligheid, de verzekering van cash in de vorm van bankbiljetten. Die kostprijs ligt veel hoger dan de strafrente die de banken moeten betalen bij de ECB. Vandaag kunnen de banken met één druk op de knop hun cashoverschot overschrijven naar de centrale bank.”

4. Zullen al deze maatregelen effect sorteren?

“Elke individuele bank wordt in ieder geval gestimuleerd om nieuwe kredieten te verstrekken. Het geld dat u van de bank leent om een auto te kopen bijvoorbeeld, komt op de rekening van de autoverkoper terecht. Vaak bij een andere bank. Het banksysteem is een gesloten systeem. Die bank moet daar op zijn beurt dan weer iets mee doen”, zegt Baert.

Er zijn echter grenzen aan die wedloop van de banken om zieltjes te winnen onder kredietnemers. Particulieren kunnen vandaag al lenen op 10 jaar tegen minder dan 1 procent rente. De banken kunnen moeilijk gezinnen en bedrijven beginnen te betalen om leningen aan te gaan.

En nog belangrijker: wat doen de gezinnen, de bedrijven en de overheden met al die nieuwe kredieten? Betalen ze er oude kredieten mee af? Of doen ze er nuttige investeringen mee?

“Dit beleid van de Europese Centrale Bank zit ongeveer aan zijn limiet”, stelt Baert. “Je kunt ook geen wonderen verwachten van het monetair beleid. Om de economische groei te stimuleren heb je ook overheidsinvesteringen nodig of structurele hervormingen die het investeringsklimaat bevorderen, zoals het hervormen van de arbeidsmarkt. Sommige landen hebben al hervormingen doorgevoerd, maar in de eurozone als geheel is dit nog onvoldoende en de effecten daarvan zullen we vaak pas binnen enkele jaren beginnen voelen.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content