Beschermingsregeling voor beleggers: niet enkel spaarders kunnen op beide oren slapen

BESCHERMING Het Beschermingsfonds heeft nog nooit eigenaars van financiële instrumenten moeten vergoeden. © GET
Ilse De Witte
Ilse De Witte Redacteur bij Trends

Dat de overheid garant staat voor het geld van spaarders bij de Belgische banken, is bekend. Maar het is veel minder bekend dat er ook een beschermingsregeling voor beleggers bestaat.

Vorige maand verschenen onheilspellende berichten over de Brugse beursvennootschap Weghsteen. De krant De Tijd berichtte dat de Nationale Bank Weghsteen nauwlettend in de gaten hield en aanstuurde op een overname. Na die berichten begonnen klanten hun geld weg te halen. Daarom werd vrij snel het nieuws van de overname door de Antwerpse beursvennootschap Merit Capital naar buiten gebracht.

De regeling voor beleggers bestaat uit twee delen: een bescherming van de gelddeposito’s en één van de financiële instrumenten

Dat de overheid garant staat voor het geld van spaarders bij de Belgische banken, is bekend. Maar het is veel minder bekend dat er ook een beschermingsregeling voor beleggers bestaat. Die bestaat uit twee delen: een bescherming van de gelddeposito’s en een bescherming van de financiële instrumenten. De overheidswaarborg voor de financiële instrumenten is beperkter dan die voor de deposito’s, omdat het risico dat er effecten uit uw portefeuille verdwijnen kleiner is dan het risico dat uw geld plots weg is.

“Deposito’s zijn vorderingen van klanten op de bank. Alle rekeningen met geld van de klanten staan op de balans van de bank”, zegt Rodolphe de Pierpont, een woordvoerder van de bankenfederatie Febelfin. “De effecten in een portefeuille daarentegen blijven eigendom van de klanten. Als een financiële instelling failliet gaat, kan de curator die effecten nooit opeisen en verkopen om de schuldeisers te betalen.”

Cash is beschermd tot 100.000 euro

De bescherming van beleggingstegoeden bij Belgische beursvennootschappen valt onder de verantwoordelijkheid van het Garantiefonds. Dat staat ook borg voor tegoeden op spaarrekeningen, zichtrekeningen en termijnrekeningen bij een bank. Het wordt gespijsd door de Belgische banken en beursvennootschappen. “De beursvennootschappen dragen jaarlijks 0,105 procent van de gedekte tegoeden bij aan het Garantiefonds”, zegt Francis Adyns, de woordvoerder van de federale overheidsdienst Financiën, waaronder het Garantiefonds valt.

Onder beleggingstegoeden wordt alle cash begrepen die bestemd is voor beleggingen of die voortkomt uit de verkoop van beleggingen. De Pierpont: “Een nieuwe klant kan bij een beursvennootschap komen met zijn beleggingsportefeuille of met cash geld. De beursvennootschap moet die cash dan meteen op een gesegregeerde rekening bij een bank plaatsen.”

“Bij een bank of bij de centrale bank”, voegt Adyns toe. “De schuldeisers van beursvennootschappen kunnen geen beslag leggen op die gesegregeerde rekeningen. Het geld van de klanten wordt zo afgeschermd van een faillissement van de beursvennootschap.” Als uw geld ondanks die voorzorgsmaatregelen toch verdwenen is en de beursvennootschap u niet kan terugbetalen, kunt u aankloppen bij het Garantiefonds. U kunt dan een aanvraag tot terugbetaling indienen via MyMinFin, het webportal waarop u uw belastingbrief invult, of via een formulier op de website van het Garantiefonds.

Voor de beleggingstegoeden geldt dezelfde bescherming tot 100.000 euro per klant en per financiële instelling als voor spaargeld. Die garantie werd tien jaar geleden opgetrokken van 20.000 naar 100.000 euro om te vermijden dat de Belgische spaarders hun geld massaal zouden weghalen bij de wankele Belgische banken. Het Garantiefonds betaalt de compensatie in principe uit binnen de twintig werkdagen na de aanvraag.

Beleggingen zijn beschermd tot 20.000 euro

Door de dematerialisatie is het risico dat er effecten uit een beleggingsportefeuille verdwijnen “vrijwel uitgesloten”, zegt De Pierpont. Alle papieren aandelen aan toonder, obligaties en deelbewijzen van fondsen werden jaren geleden omgezet in effecten op naam, ingeschreven in een register, of in lijntjes op een effectenrekening.

“De procedures voor de registratie van de effecten en de rapportering zijn heel strikt”, zegt De Pierpont. Hij merkt op dat niet alleen op het niveau van de beursvennootschap of de bank alle geregistreerde gegevens over transacties moeten kloppen, maar ook op het meer gecentraliseerde niveau van de settlement of afwikkeling van de transacties. Voor beursgenoteerde effecten gebeurt die afwikkeling bij Euroclear. “Afwijkingen zouden snel worden gedetecteerd.”

Het risico dat er effecten verdwijnen uit een beleggingsportefeuille is door de dematerialisatie zo goed als uitgesloten” – Rodolphe de Pierpont, Febelfin

De Pierpont merkt ook op dat de klant meerdere overzichten per jaar krijgt. “Via mobiel en internetbankieren heeft de klant meestal permanent toegang tot de stand op zijn rekeningen en de evolutie van zijn effectenportefeuille.” Het is wel een goed idee regelmatig screenshots te nemen, of overzichten te downloaden in pdf op uw computer, zodat u ze ook offline kunt consulteren. U heeft bewijzen nodig om aan te tonen hoeveel effecten u op uw rekening had, mocht er iets mislopen.

Volgens Adyns kunnen er enkel financiële instrumenten verdwijnen door administratieve fouten of andere onregelmatigheden. “Door alle waarborgen is het risico beperkt dat er na de teruggave van alle beschikbare effecten nog vorderingen van de klanten op de deficiënte instellingen zouden openstaan.” Hij voegt eraan toe dat daarom beslist is de maximale dekking van die beschermingsregeling voor beleggers in België op 20.000 euro per persoon en per financiële instelling te houden. “Als de cliënt daarna nog niet volledig is vergoed, behoudt hij een vordering op de beursvennootschap en komt hij in aanmerking voor een vereffenings- of faillissementsdividend.”

Het Beschermingsfonds voor de financiële instrumenten heeft volgens Adyns genoeg geld in kas en int al sinds 2009 geen bijdrages van de beursvennootschappen meer. De Pierpont merkt ook fijntjes op dat het Beschermingsfonds sinds zijn oprichting in 1999 nog nooit tussenbeide is moeten komen om eigenaars van financiële instrumenten te vergoeden. De termijn waarin het Beschermingsfonds moet uitbetalen, loopt langer dan die van het Garantiefonds. Bij het Beschermingsfonds kan het drie maanden duren vanaf het moment dat wordt vastgesteld dat de financiële instrumenten niet aan de klanten kunnen worden teruggegeven. U kunt de aanvraag tot terugbetaling niet doen via MyMinFin, omdat er bewijsstukken moeten worden geleverd.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content