Survival of the fittest in de financiële sector

Europa staat klaar met alweer een nieuwe richtlijn tegen witwaspraktijken. De vierde intsussen, stelt Jan Tuerlinckx vast.

Ik mag aannemen dat bedrijfseconomie u interesseert. Als u ook nog eens deze column leest, hebt u vooral aandacht voor het financiële en het fiscale aspect. De kans is groot dat u dan ook vaak omgaat met financiëledienstenverleners. Of misschien is dat zelfs uw beroep?

De dienstverleners die zich in de brede sfeer van het financiële ophouden, vormen inmiddels een klein leger in onze overwegend tertiaire economie. De elitetroepen bestaan uit bankiers, verzekeraars en vermogensbeheerders, maar ook cijferaars zoals accountants en belastingconsultenten. Lager in de rangen zitten mensen die niet altijd zelf weten dat ze deel uitmaken van dat leger. Onder hen vallen bijvoorbeeld, tegen wil en dank, ook niet-financiële beroepen zoals notarissen en zelfs advocaten.

In dat leger is een stille, maar daarom niet minder heftige revolutie aan de gang. Met als gevolg dat binnen afzienbare tijd de troepen drastisch uitgedund worden.

De Financial Action Task Force (FATF), de gespecialiseerde intergouvernementele organisatie die de strijd aanbindt met witwaspraktijken, heeft zowel het Belgische wettelijke kader als de handhaving van de wetgeving tegen het licht gehouden. De conclusies zijn niet allemaal positief. Het wettelijke kader is deugdelijk. Maar in de praktijk zijn er heel wat tekortkomingen. De correcte toepassing van de antiwitwaswet is de Belgische achilleshiel. Alle ondernemingen in de sector, alle beroeps- en belangenverenigingen en alle financiëledienstenverleners, kregen het signaal dat niet alleen bezinning zich opdringt, maar ook een plan om daar iets aan te doen.

Met dat schot voor de boeg mag niet halfslachtig worden omgegaan. Ook de overheid weet nu dat ze dringend werk moet maken van een beter toezicht op de correcte naleving van de wetten. Dat is van een heel andere orde dan gewoon maken dat de wetgeving de realiteit bijhoudt.

Er staan nog grotere uitdagingen voor de deur. Europa staat klaar met alweer een nieuwe richtlijn, de vierde intussen. Deze keer moet ze de preventie van witwaspraktijken verbeteren. Daar hangt een nieuw arsenaal sancties aan vast, met onder meer enorme boetes voor wie te weinig aan preventie doet. De dienstverleners die over die nieuwe schreef gaan, lijden bovendien reputatieschade. In het huidige klimaat verdraagt noch de maatschappij, noch het economische weefsel dat marktdeelnemers zich niet aan de regels houden.

Een deugdelijk antiwitwasbeleid opzetten zal dus meer en meer drukken op de rendabiliteit en de winstgevendheid van de dienstverleners in de financiële sector. Velen dreigen te sneuvelen. Wie dat niet beseft, is wellicht een vogel voor de kat. Hoog tijd dus om interne controlesystemen op poten te zetten, schriftelijke verslagen op te stellen over verdachte transacties, enzovoort.

Wie nog niet overtuigd is, moet de komende weken aandachtig de media volgen. Enkele weken geleden zetten de kranten de eerste 3000 slachtoffers van deze revolutie op hun voorpagina. Omdat zij niet langer in staat waren met hun administratie in orde te blijven, hebben zo veel verzekeringsmakelaars er al de brui aan gegeven. Survival of the fittest dus. Maar vergis u niet. Charles Darwin heeft aangetoond dat niet de grootsten overleven, maar wel diegenen die zich het snelste kunnen aanpassen. In dit geval aan de nieuwe administratieve verplichtingen. To comply or not to comply, that’s the question.