‘Vergelijken tussen energieleveranciers blijft meer dan ooit de regel’

‘Meer dan tien jaar na de vrijmaking van de energiemarkt verdient de consument een markt die niet alleen in theorie vrij is, maar ook in de praktijk’, zegt Vincent De Dobbeleer, een mede-oprichter van June Energy.

De energieleveranciers kwamen deze week naar buiten met een nieuw consumentenakkoord. Een vreemde naamkeuze, want het gaat om een onderhandeld akkoord tussen de regering en de energieleveranciers. Consumenten waren bij die onderhandelingen in geen velden of wegen te bespeuren, en zijn er al helemaal niet mee ‘akkoord’ gegaan. Alsof de eigenaars en de notaris je samen een huis zouden verkopen dat je nog nooit gezien hebt. Noem het gewoon wat het is: een leveranciersakkoord.

De intenties van het eerste consumentenakkoord in 2004 waren goed. De energiemarkt was een jungle, de consument had dringend nood aan meer transparantie en een betere bescherming. In 2006 en in 2013 kreeg het consumentenakkoord updates. De vierde versie is een maat voor niets. Overbodig. Met deze nieuwe versie van het consumentenakkoord is de consument immers niet beter af dan voordien.

Het akkoord bevat geen significante verbeteringen, maar wel een aantal opvallende setbacks voor de consument. Is het bijvoorbeeld niet bizar dat het nieuwe consumentenakkoord de deur op een kier zet voor verborgen verbrekingsvergoedingen, terwijl de wet die uitdrukkelijk verbiedt? Het consumentenakkoord heeft in theorie juridische kracht, maar er zijn nog altijd leveranciers die het akkoord ondertekenen om vervolgens sommige passages aan hun laars te lappen. Zou de overheid niet beter zorgen dat de leveranciers het derde consumentenakkoord netjes naleven, in plaats van er een vierde te sluiten waar geen consument op zit te wachten?

Belgen betalen veel – te veel – voor hun energie. Zelfs zonder Turteltaks ziet het ernaar uit dat onze facturen de komende jaren niet meteen fors zullen dalen. Vergelijken tussen leveranciers blijft meer dan ooit de regel. Met June Energy ontwikkelden we nieuwe technologie die consumenten toelaat om twee keer te besparen op hun energiefactuur: een eerste keer door zélf hun energieverbruik nauwgezet te monitoren en aan te passen, een tweede keer door op basis van dat verbruik zo vaak het nodig is automatisch van leverancier te switchen. Niét jaarlijks van leverancier wisselen – zoals ruim 70 procent van de Belgen – is de beste garantie op een te hoge energiefactuur. Klanten worden immers binnengehaald met voordelige promoties en betalen na het aflopen van die promoties weer gewoon opnieuw te veel. Over die praktijken zwijgt het consumentenakkoord in alle talen.

Een ander manco is de opbouw van de energiefactuur. Die is allesbehalve gebruiksvriendelijk, en maakt het consumenten daardoor extra moeilijk om energieleveranciers met elkaar te vergelijken. Dit is voor alle duidelijkheid niet alleen de schuld van de energieleveranciers. Zij bepalen tegenwoordig slechts een derde van de energiefactuur, de overige twee derde bestaat uit allerlei taksen en heffingen. In plaats van de energiefactuur te vereenvoudigen, maakt het nieuwe consumentenakkoord ze extra moeilijk. Er worden nog wat extra bomen bij geplant, zodat de consument het bos helemaal niet meer ziet.

Het consumentenakkoord vertrok oorspronkelijk van goede intenties. Het heeft er ook toe bijgedragen dat de energieconsument beter beschermd was dan consumenten in andere markten. Kijk maar naar de telecom, waar het consumenten nu pas gemakkelijk wordt gemaakt om van operator te veranderen. Dat de energiesector al eerder grote stappen in die richting zette, is mee de verdienste van de leveranciers. Maar de laatste jaren zijn de energieleveranciers op de rem gaan staan, met een afgezwakt consumentenakkoord als resultaat.

Als het de overheid en de energieleveranciers menens is, dan doen ze hun huiswerk opnieuw. Dan sluiten ze een echt consumentenakkoord, een akkoord – what’s in a name? – mét de consument. Een akkoord dat leidt tot meer transparantie, een betere bescherming en een grotere tevredenheid. Meer dan tien jaar na de vrijmaking van de energiemarkt verdient de consument een markt die niet alleen in theorie vrij is, maar ook in de praktijk.