Huwen of samenwonen? De successierechten verschillen

Voor de betaling van de verschuldigde successierechten bij een later overlijden maakt het een groot verschil uit of je gehuwd bent, dan wel feitelijk of wettelijk samenwoont.

Successierechten zijn een belasting die door vele mensen terecht worden aanzien als een belasting op een vermogen waarop ze reeds tijdens hun leven belastingen heeft betaald. Het is dan ook goed te weten dat er manieren zijn om deze successierechten te beperken. Alleen moet je daar tijdens je leven aan denken en bepaalde ingrepen doen.

Huwen

De manier waarop je samenleeft met je partner heeft een belangrijke invloed op de vraag of je al dan niet van elkaar erft.

Voor gehuwden geldt er sowieso een wettelijk erfrecht. Als één van beide partners sterft en kinderen achterlaat, dan erft de langstlevende partner het vruchtgebruik van de hele nalatenschap.

Gehuwden erven automatisch van elkaar en de overlevende partner is zelfs een reservataire erfgenaam die niet volledig kan onterfd worden.

Samenwonen

Partners die samenwonen zonder gehuwd te zijn, worden veel minder beschermd dan gehuwden. Wettelijk samenwonenden _ dus partners die voor de ambtenaar van de burgerlijke stand een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd _ erven automatisch het vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad van elkaar. De blote eigendom en ook de andere bezittingen gaan dan naar de andere erfgenamen (bijvoorbeeld de kinderen).

Let wel, dit erfrecht voor wettelijk samenwonenden is geen reservatair erfrecht. Concreet betekent dit dat ene partner een testament kan opmaken waarin hij zijn volledige erfenis _ met inbegrip van de gezinswoning _ aan iemand anders geeft.

Wettelijk samenwonende partners kunnen elkaar dus onterven, terwijl dat bij gehuwden niet zomaar kan. Hou er ook rekening mee dat dit erfrecht verdwijnt vanaf het moment waarop de samenwoning stopt, en dat kan snel gaan.

Partners die enkel feitelijk samenwonen zonder een verklaring van wettelijke samenwoning te hebben afgelegd, erven niet automatisch van elkaar. Zij moeten dus nog altijd een testament opmaken om iets te erven van elkaar.

Ideale samenlevingsvorm

Enkel gehuwden kunnen een ‘keuzebeding’ in een huwelijkscontract inlassen voor zover men gehuwd is onder het wettelijk stelsel, met algehele gemeenschap of met scheiding van goederen met een beperkte gemeenschap. Samenwoners komen niet in aanmerking.

Het inlassen van een goed keuzebeding in een huwelijkscontract _ kostprijs +/- 500 euro _ is een interessant middel inzake fiscale optimalisatie, maar ook om de langstlevende voldoende comfort te geven.

Een keuzebeding komt erop neer dat de langstlevende partner kan kiezen welke goederen uit de huwgemeenschap hij of zij bij het overlijden van de partner in volle eigendom of vruchtgebruik krijgt.

Zo kan de langstlevende bijvoorbeeld opteren voor ofwel de volledige gemeenschap in volle eigendom, ofwel alle onroerende goederen (het huis, het appartement, enzovoort) in vruchtgebruik en alle roerende goederen (geld, effecten, meubelen, kunstvoorwerpen, enzovoort) in volle eigendom, ofwel de helft van de roerende en onroerende goederen in vruchtgebruik en de andere helft in volle eigendom, enzovoort.

Belangrijk is wel dat het keuzebeding ruim is opgesteld zodat de langstlevende kan kiezen wat voor hem of haar het best uitkomt. (JS)