De helft van de Belgische gezinnen waarvan minstens één gezinslid invalide is (minimaal één jaar arbeidsongeschikt door ziekte of handicap, nvdr), heeft het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen.
Dat blijkt uit een enquête van de Christelijke Mutualiteiten (CM) en partnerorganisaties Samana en Altéo, waarvan de resultaten vrijdag werden voorgesteld. “De uitkeringen voor invaliden moeten naar omhoog, om op een menswaardige manier te kunnen leven”, zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp.
Voor het onderzoek van de CM werd bij 498 invaliden gepeild naar de financiële situatie. De helft van de bevraagden verklaarde dat het voor hen veeleer moeilijk tot zeer moeilijk is om rond te komen. Er wordt vooral bespaard op de niet strikt noodzakelijke gezondheidskosten, zoals een bezoek aan de tandarts of de aankoop van een bril. Ook op uitgaven voor vrije tijd of vakantie wordt beknibbeld. Alleenstaanden, met of zonder kinderen, komen als meest kwetsbare groep naar voren. Ook hebben jongeren het iets moeilijker dan ouderen.
Meer invaliden
Verwacht wordt dat de groep invaliden de komende jaren nog fors zal stijgen, van 390.000 in 2016 tot 516.000 in 2022. Vooral demografische factoren zoals de vergrijzing spelen daar een belangrijke rol in. De stijging zou volgens het onderzoek de kosten voor de sociale zekerheid doen toenemen van 5,2 tot 6,8 miljard euro in 2022. De meeste invaliden schatten hun terugkeer naar de arbeidsmarkt bovendien niet rooskleurig in: 59 procent acht zich niet in staat ooit nog te kunnen werken. Slechts 12 procent ziet wel een mogelijkheid om deeltijds of voltijds te werken, 7 procent doet dat ook effectief. Het gaat dan over gemiddeld 17 uur per week. Voorts doet ook 13 procent van de invaliden aan vrijwilligerswerk.
‘Uitkeringen naar omhoog’
In de marge van het onderzoek doet de CM enkele aanbevelingen. “Ten eerste moeten de uitkeringen voor invaliden naar omhoog, om op een menswaardige manier te kunnen leven is dat absoluut nodig”, zegt Van Gorp. De voorzitter geeft toe dat dit gezien het huidige besparingsklimaat bij de overheid moeilijk ligt, maar “je moet er altijd van uitgaan dat er wél geluisterd wordt”, klonk het optimistisch.
Van Gorp hamert er ook op dat de CM zoveel mogelijk invaliden opnieuw aan de slag wil krijgen, maar dat dit niet ‘onder dreiging van een sanctie of uitsluiting’ mag gebeuren omdat dit ‘niet werkt en alleen maar leidt tot herval’.
Tot slot wil de mutualiteit inzetten op preventie en de werkomstandigheden – vooral voor oudere werknemers – verbeteren, om het aantal invaliden structureel naar beneden te krijgen, ‘anders wordt dat voor de sociale zekerheid onbetaalbaar’, zegt algemeen secretaris Jean Hermesse. De mutualiteit kijkt daarvoor in de richting van Finland, dat een specifiek programma heeft gelanceerd voor oudere werknemers en actief investeert in de promotie van gezondheid op het werk. (Belga/BO)
