‘Te veel beleggingsproducten glippen door de mazen van het net, als er al sprake is van een net’

© Geert Lenssens
Niels Saelens Redacteur Trends.be & Moneytalk.be

“Belgische beleggers worden nog te weinig beschermd”, zegt de advocaat Geert Lenssens. Hij verdedigt enkele Belgische gedupeerden van de failliete investeerder in manuscripten Aristophil en is actief in onder meer de dossiers Lernout & Hauspie, Fortis en Arco. De rechtszaak legt de vinger op de wond. “Malafide verkopers profiteren van onervaren beleggers.”

Het Franse Aristophil is al een tijdje omstreden. De investeerder ronselde kapitaal bij kleine spaarders en beleggers om te beleggen in zeldzame brieven en manuscripten. Na een huiszoeking in de kantoren van de Aristophil is de onderneming eind december 2014 failliet verklaard. Volgens Hedwig Neesen van Financelab zijn er duizenden gedupeerde Belgen, die voor minstens 5000 euro op de producten van Aristophil hebben ingeschreven.

Volgens de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten Nederlands (FSMA) zijn er twee redenen waarom beleggingsproducten zoals Aristophil niet onder de toezicht vallen:

  1. Het product valt onder een uitzondering in de prospectuswetgeving. Er is geen prospectus verplicht wanneer het bedrag per deelbewijs meer dan 100.000 euro, het totale bedrag van de openbare aanbieding minder dan 100.000 euro bedraagt of het aanbod gebeurt aan minder dan 150 personen.
  2. Het product valt niet onder onder de definitie van beleggingsinstrument zoals opgenomen in de prospectuswetgeving.

Het ontbreken van een wettelijk kader gaf malafide verkopers vrij spel. “Zij spelen graag in op de gevoelens van mensen. Die hebben graag een aandeel in iets of willen zich engageren. Dat kan gaan van participatie in manuscripten tot oldtimers”, zegt de advocaat Geert Lenssens.

Te weinig controle op alternatieve beleggingen

Aristophil is geen unicum. “De rechtszaak is een teken aan de wand dat er een veel groter probleem is in België”, zegt Lenssens. In ons land is er volgens de advocaat te weinig controle op alternatieve beleggingen. Hij wijst met een beschuldigende vinger naar de wetgever. Lenssens haalt het voorbeeld aan van de tak23-verzekeringen. “Het heeft liefst 15 jaar geduurd vooraleer België in een wettelijke kader heeft voorzien zoals voor die gewone beleggingen. ”

Pas sinds 30 april 2014 is de Markets in Financial Instruments Directive (MiFID) van toepassing op tak 23-verzekeringen. De wet bepaalt de gedragsregels die de verzekeringssector nu moet volgen bij het verhandelen van beleggingsverzekeringen. Verzekeraars mogen onder andere geen beleggingsverzekeringen verkopen die niet overeenstemmen met het profiel van de belegger. Beleggingsverzekeringen worden met andere woorden pas na 15 jaar gelijkgesteld met financiële producten.

De belegger eindigde soms met een financiële kater terwijl de verkoper riante commissies opstreek

Lenssens verwijst ook naar de zogenaamde ‘doodsverzekeringen’ of life settlements .”Zonder wettelijke bepalingen mocht iedereen life settlements aan de man brengen. Verkopers misbruikten de juridische term ‘verzekering’ om klanten die geen beleggingservaring hadden, aan zich te binden. Zo eindigde de belegger soms met een financiële kater terwijl de verkoper riante commissies opstreek.” Die producten werden pas op 1 juli 2014 verboden. Lenssens benadrukt dat de overheid beleggers met geen of weinig ervaring extra veel beter moet beschermen.

Een uitdaging voor België

'Te veel beleggingsproducten glippen door de mazen van het net, als er al sprake is van een net'

Ons land staat voor een uitdaging, want alternatieve beleggingen steken steeds vaker de kop op. Zo is crowdfunding een opkomend fenomeen. Ondernemers gaan op zoek naar financiële middelen bij het grote publiek. Ook daar loopt de Belgische wetgever hopeloos achter, oordeelt Lenssens.

“Net zoals bij de tak23-verzekering vroeger, heeft België nog geen duidelijk wettelijk kader voor die vorm van geld ronselen”, zegt de advocaat. Alleen mensen die geld lenen of aandeelhouder worden van een bepaald project genieten van een beperkte bescherming. De beleggingen mogen maximaal 300.000 euro ophalen en één belegger mag niet meer dan 1000 euro investeren.

Mensen die mede-eigenaar worden van een bepaald goed zoals een kunstwerk krijgen geen bescherming. “Er is geen controle op de mensen die geld verzamelen. Verkopers kunnen klanten te gemakkelijk misleiden”, zegt de advocaat. Onder andere crowdfundingplatforms ontsnappen aan al hun verantwoordelijkheden, terwijl ze wel een deel van de opbrengsten opeisen.

De overheid moet in een wettelijk kader voorzien zonder uitzondering

Kun je dan niets doen als je het slachtoffer bent van fraude in niet beschermde producten? “Er is natuurlijk het strafrecht en als je werd opgelicht dan kan je klacht bij de politie neerleggen. Slachtoffers kunnen zich ook beroepen op de wetgeving op de marktpraktijken en op het burgerlijk wetboek”, zegt Lenssens. Daarbij kan een gedupeerde de verkoper aanklagen voor misleiding of het verschaffen van onvolledige of onduidelijke informatie.

Maar dat is volgens de advocaat zeker niet voldoende in vergelijking met de MIFID bescherming. “Te veel beleggingsproducten glippen door de mazen van het net, als er al sprake is van een net. De overheid moet in een wettelijk kader voorzien zonder uitzondering. Ze moet alle beleggingen beschermen”, concludeert Lenssens.

Ook de FSMA heeft er bij de wetgever op aangedrongen om de definitie van beleggingsinstrument uit te breiden om toezicht te kunnen uitoefenen op een nog ruimer scala aan producten. “Eind vorig jaar is de definitie van beleggingsinstrument in de prospectuswetgeving uitgebreid. Daardoor zal voortaan voor meer producten een prospectus en reclame goedgekeurd moeten worden”, zegt de woordvoerder van de FSMA, Jim Lannoo.(NS)

Enkele Tips:

  1. De FSMA raadt beleggers aan om enkel te investeren in producten waarvan zij de risico’s voldoende kunnen inschatten en waarvan de kenmerken passen bij hun beleggersprofiel.
  2. Beleggers gaan best na of vooropgestelde rendementen realistisch zijn en of deze effectief gegarandeerd worden door de aanbieder. “Controleer de betrouwbaarheid van de aanbieder”, zegt de instelling.
  3. Daarnaast vindt de FSMA het zeer belangrijk dat beleggers zich voor om het even welke belegging goed te informeren over het beleggingsproduct zelf en over de eraan verbonden risico’s.
  4. Geert Lenssens maant beleggers aan om ten alle tijde zeer kritisch te blijven en zich niet te laden leiden door hun emoties.
  5. “Beleggers doen er goed aan om zich te laten bijstaan door een professional”, zegt de advocaat.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content