Kan statistiek je beleggingsrisico’s inschatten?

Aandelen en obligaties gedragen zich volgens een afgeleide van de zogenaamde normaalverdeling. Daaruit kan je in theorie hun maximale verlies afleiden.

Beleggen is niet zonder gevaar. Het risico en het rendement gaan in principe hand in hand: hoe groter de mogelijke return van je belegging is, hoe groter de kans dat het de verkeerde kant kan uitgaan. Met aandelen valt doorgaans meer te verdienen dan met obligaties, maar het potentiële verlies is groter.

Maar hoe groot kunnen de verliezen oplopen? Je kan ze alvast aanzienlijk beperken door een goede selectie van aandelen en obligaties te maken. Toch bestaat nog steeds de kans dat het bedrijf waarin je belegt bijvoorbeeld overkop gaat. In principe is het dus mogelijk dat je al je belegde centen verliest. Daarom is een spreiding over meerdere activa een must.

Rendementen en risico’s

Er zijn in het verleden tal van onderzoeken uitgevoerd naar het risico en het jaarlijks rendement van aandelen en obligaties. Dirk Vandycke, docent statistiek aan de Hogeschool West-Vlaanderen en bezieler van Monest.net, verzamelde de gegevens voor de periode 1871-2016:

Een woordje uitleg hierbij: aandelen hebben in de beschouwde periode gemiddeld 9,05 procent per jaar opgebracht, obligaties 3,70 procent. Het jaarlijks risico (de zogenaamde standaarddeviatie, die weergeeft hoeveel aandelen afwijken van het gemiddelde) ligt op 18,67 procent. Bij obligaties bedraagt het 8,84 procent.

Wat ben je hier nu mee?

Allereerst illustreren de cijfers dat het rendement en het risico inderdaad hoger liggen bij aandelen dan bij obligaties. Daarnaast kan je op basis hiervan ook risicoprognoses gaan maken. Zonder al te technisch te worden, kunnen we stellen dat aandelen en obligaties zich gedragen volgens een afgeleide van de normaalverdeling, en dat we daaruit hun theoretische maximale verlies kunnen berekenen:

Let wel, het gaat hier om een theoretische ‘99 procent kans‘-regel. Met andere woorden: 99 procent van je aandelen zullen na een jaar in het slechtste geval 39,12 procent van hun waarde verloren hebben. Voor obligaties geldt een maximaal jaarlijks verlies van 19,11 procent voor 99 procent van je portefeuille.

‘Door je aandelen of obligaties overigens meerdere jaren bij te houden, kan je de risico’s echter aanzienlijk beperken’, weet Dirk Vandycke. ‘Daarom doe je er ook goed aan om zo vroeg mogelijk te starten met beleggen. Maar dan alleen met geld dat je gedurende een heel lange tijd kan missen.’

Weet ook dat deze berekeningen louter een statistische indicatie geven van welk risico je moet incalculeren bij onvoorziene omstandigheden. ‘Ze zijn gebaseerd op gemiddelden’, legt Vandycke uit. ‘De werkelijke resultaten zijn erg afhankelijk van de geïnvesteerde bedragen, de beleggingsstrategie en de risicobeheersing. Wanneer je individuele aandelen koopt, dan stel je je sowieso aan grotere risico’s bloot dan wie belegt in ‘gemiddelden’ zoals indexen of fondsen.’