Activistische aandeelhouders jagen Shell richting groene energie

ROYAL DUTCH SHELL"Shell heeft de intelligentie en de miljarden om de energiewereld te veranderen." © BELGAIMAGE

De groene beweging Follow This riep Nederlanders ertoe op de wereld te veranderen en te beginnen met het kopen van aandelen van Shell. Die kleine en grote activistische aandeelhouders eisen dat de oliereus al zijn winsten investeert in hernieuwbare energie.

Niet alleen milieugroepen zoals Greenpeace zullen morgen buiten op wacht staan op de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Royal Dutch Shell. Ook in de zaal zitten ecologische voorvechters, en niet omdat ze zijn binnengedrongen om er een spandoek te ontrollen. Nee, ze zijn er om legitiem hun stem als aandeelhouder te laten horen. Shell staat in Nederland traditioneel bekend als een weduwen- en wezenfonds, een aandeel waarmee beleggers vrij weinig risico lopen en structureel hoge dividenden krijgen.

De voorbije jaren verzetten de milieuactivisten zich onder meer tegen plannen van het Nederlands-Britse olieconcern om te proefboren in het noordpoolgebied bij Alaska. Shell heeft zich daar ondertussen teruggetrokken. In het algemeen stellen ze steeds meer vragen over de aanhoudende focus van de onderneming op fossiele brandstoffen.

Renewables only

Een van hen is de groene organisatie Follow This. Die telt zo’n 1250 leden, waarvan er 1100 maar één aandeel hebben. Een aandeel kost iets minder dan 22 euro. “Ik noem hen intelligente optimisten”, zegt oprichter Mark van Baal, een voormalige energiejournalist. “Ze willen principieel als mede-eigenaar aandringen op veranderingen. Er zijn ook veel grote aandeelhouders aangesloten, zoals een familie die al honderd jaar in Shell belegt, maar steeds meer discussies had aan de keukentafel of het nog een goed idee was in die fossiele business te blijven. Daarnaast heeft een viertal idealistische miljonairs ieder voor een half miljoen euro of meer aandelen gekocht. Dat was nodig om aan het minimumbedrag van 5 miljoen euro te komen om een punt op de agenda van de algemene vergadering te kunnen plaatsen.”

Het is niet zomaar een punt. De activistische aandeelhouder diende een resolutie in waarbij Shell zijn winsten uit olie- en gasactiviteiten – na de betaling van het dividend – moet investeren in hernieuwbare energie. Follow This erkent dat de productie van olie en gas nog tientallen jaren nodig zijn, maar het vraagt een duidelijkere strategie. Die moet ertoe leiden dat het bedrijf tegen 2030 enkel nog met duurzame energiebronnen bezig is.

Shell verpinkt voorlopig niet. “Het risico van verminderde winst voor de aandeelhouders door een versnelde verschuiving naar duurzame energiebronnen, betekent dat het voor Shell niet verstandig is investeringen in olie en gas eenvoudigweg in te wisselen voor investeringen in hernieuwbare energiebronnen”, luidde het in een reactie. “Onze handen vastbinden aan een mandaat van renewables only zou zowel strategisch als commercieel onverstandig zijn.” Het bedrijf adviseert zijn aandeelhouders om de resolutie weg te stemmen.

Impactbeleggen

Het activistische aandeelhouderschap zoals Follow This dat beoefent, staat bekend als impact investing. Die trend staat in Nederland verder dan in België. Hier verloopt duurzaam beleggen nog vooral via benaderingen zoals negative screening, waardoor onder meer beleggingen in wapens, tabak en kansspelen categoriek zijn uitgesloten. Een andere is door rekening te houden met de zogenoemde ESG-criteria die de impact meten van een bedrijf op het milieu en de maatschappij en op de kwaliteit van zijn bestuur.

Met impactbeleggen moet het vermogen bijdragen aan een betere wereld. Het geval-Shell illustreert mooi hoe dat een andere mindset vraagt van duurzame beleggers. Hoewel het intuïtief logisch lijkt de olie- en gasreus te vermijden, heeft het bedrijf tegelijk enorm veel kapitaal en kennis om deel te worden van de oplossing die hernieuwbare energie is, eerder dan de bron van het probleem van fossiele brandstoffen.

Dan moet ook de mindset bij Shell zelf veranderen, aldus Van Baal. “Ik denk dat Shell eigenlijk wel een duurzaam energiebedrijf wil worden, maar ze onderschatten twee dingen: de snelheid waarmee nieuwe technologieën opkomen en de rol die ze zelf kunnen spelen. Ze stellen zich veel te bescheiden op.”

Een energietitaan en bescheidenheid in dezelfde zin? “Het klinkt inderdaad als een paradox”, grijnst Van Baal. “Shell claimt heel erg de positie van meest innovatieve olie- en gasbedrijf ter wereld, en dat kan het ook wel hard maken. In Qatar heeft het bijvoorbeeld een fabriek gebouwd die aardgas omzet in diesel die veel minder vervuilend is, en in Australië komt er binnenkort een FLNG-schip, zeg maar een drijvende fabriek om aardgas op zee vloeibaar te maken. Zij zijn de eerste die dat zo grootschalig durven. Maar als het om duurzame energie gaat zeggen ze: wij bepalen niet waar het heen gaat, wij hebben daar geen invloed op.”

Dat is dus klinkklare onzin, meent hij. “Tegen CEO Ben van Beurden zeg ik dan: wij hebben blijkbaar meer vertrouwen in jullie dan jullie zelf. Shell heeft de intelligentie en de miljarden om de energiewereld te veranderen. Er zit een goede businesscase in de transitie naar duurzame energie, maar daarin moet Shell blijkbaar opgejaagd worden door zijn aandeelhouders.”

Hoewel de focus van Follow This voorlopig beperkt blijft tot dat ene Nederlands-Britse bedrijf, verwacht Van Baal dat alle geboekte successen een effect hebben op andere olie- en gasbedrijven zoals BP of Exxon Mobil. “Stel dat je bij Shell fossiele brandstoffen kunt tanken met de wetenschap dat de winsten geïnvesteerd worden in duurzame energie. Zowel de beleggers als de maatschappij zouden daar goed op reageren. Als één energiebedrijf die weg is ingeslagen, volgt de rest vanzelf, met heel veel positieve neveneffecten.”

Pensioentitanen

Follow This stak veel tijd en moeite in het overtuigen van de Nederlandse pensioentitanen ABP en PFZW dat de winsten van de fossiele divisie naar hernieuwbare energie moeten gaan. Die institutionele beleggers behoren tot de grootste aandeelhouders van Shell. Zij weigerden evenwel kleur te bekennen, geeft Van Baal aan. “We zullen het ontdekken op de aandeelhoudersvergadering.”

De marsrichting is niettemin duidelijk. “Nederlandse pensioenfondsen willen allemaal hun portefeuille vergroenen en duurzamer maken. Ze staan allemaal onder grote druk van de divestment-beweging.”

Ook daar zijn dus drukkingsgroepen mee gemoeid. ABP Fossielvrij bijvoorbeeld, dat bestaat uit 12.000 aandeelhouders van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP). Die ambtenaren, brandweerlui, onderwijzers en militairen willen ABP zover krijgen dat het uit kolen, olie en gas stapt. Enerzijds is er de bezorgdheid over de klimaatgevolgen, anderzijds de bekommernis over de forse schommelingen in de koersen van die aandelen alsook over de financiële impact, als later zou blijken dat die bedrijven in een koolstofbubbel zijn beland.

Die queeste lijkt op het eerste gezicht vruchten af te werpen. Berekeningen van onderzoeksbureau Changerism leren dat de waarde van ABP’s beleggingen in ‘s werelds grootste kool-, olie-, en gasbedrijven het afgelopen jaar met ruim 5 miljard euro zijn afgenomen. De forse daling van de waarde van Total (-79%), Chevron (-75%) en Shell (-72%) in de portefeuille had evenwel vooral te maken met de crash in de prijzen van fossiele brandstoffen.

ABP verbond er zich vorig jaar, onder meer op aandringen van ABP Fossielvrij, wel toe om de CO2-emissie in zijn beleggingsportefeuille in 2016 te verminderen met 10 procent. Tegen 2020 wil het zich teruggetrokken hebben uit 1500 bedrijven die niet voldoen aan duurzaamheidscriteria en zijn beleggingen “die bijdragen aan een betere en schonere toekomst” verdubbelen naar 58 miljard euro.

Daan Ballegeer

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content